Danecka Daria, Radecki Wojciech, Ustawa o odpadach. Komentarz, wyd. V

Prawo dotyczące odpadów stało się jednym z najrozleglejszych i najbardziej skomplikowanych segmentów prawa ochrony środowiska w prawie międzynarodowym, prawie Unii Europejskiej i prawie wewnętrznym wielu państw świata. Nie inaczej jest w Polsce. Od kilku artykułów poświęconych tej problematyce w ustawie z 31.01.1980 r. o ochronie i kształtowaniu środowiska i jednego rozporządzenia wykonawczego, poprzez 68 artykułów w ustawie z 27.06.1997 r. o odpadach i 80 artykułów w ustawie z 27.04.2001 r. o odpadach doszliśmy do kilkunastu ustaw i kilkudziesięciu aktów wykonawczych, których przedmiotem jest postępowanie z odpadami. Rolę wiodącą w tym zespole norm odgrywa ustawa z 14.12.2012 r. o odpadach, której przepisy są przedmiotem tego komentarza.

Obowiązująca ustawa o odpadach z 2012 r. jest trzecią z kolei poświęconą problematyce odpadów. Dwie poprzednie były przedmiotem komentarzy, pierwsza z 1997 r. – komentarza autorstwa Jana Jerzmańskiego, Marka Mazurkiewicza i mojego , druga z 2001 r. – najpierw komentarza pod redakcją Jana Jerzmańskiego , następnie dwóch wydań mojego komentarza .

Obowiązująca ustawa z 2012 r. liczyła w wersji pierwotnej 253 artykuły, czyli w porównaniu z poprzednią wzrost w wymiarze ilościowym jest trzykrotny. Rychło po jej wejściu w życie zdecydowałem się na jej skomentowanie . Wkrótce po moim komentarzu ukazał się komentarz Bartosza Rakoczego i Karoliny Karpus , a po roku monografie Zbigniewa Bukowskiego i Piotra Korzeniowskiego . Tak więc literatura odnosząca się do tej ustawy jest już dość bogata.

Ustawa o odpadach obowiązująca od 23.01.2013 r. była do 2016 r. już dwunastokrotnie nowelizowana. Ukazały się przepisy wykonawcze zastępujące te, które wydane na podstawie ustawy poprzedniej zostały czasowo utrzymane w mocy. Biorąc to wszystko pod uwagę, Wydawnictwo i ja zdecydowaliśmy się na kolejne wydanie komentarza.

Nowe, 4. wydanie komentarza ukazało się w 2016 r. Po nim ustawa o odpadach była jeszcze szesnastokrotnie nowelizowana oraz ukazały się dotychczas brakujące akty wykonawcze do niej. Literatura wzbogaciła się m.in. o monografię Elżbiety Zębek .

Z końcem października 2018 r. definitywnie odszedłem na emeryturę. Kiedy Wydawnictwo zwróciło się do mnie o kolejne wydanie komentarza, propozycję przyjąłem pod warunkiem, że do pracy nad nim przystąpi wraz ze mną dr Daria Danecka, która swoje kompetencje w zakresie prawnej problematyki odpadów wykazała kilkoma publikacjami naukowymi. Po uzyskaniu zgody Wydawnictwa do przygotowywania 5. wydania komentarza przystąpiliśmy już razem.

Wrocław, w styczniu 2019 r.

Wojciech Radecki

W komentarzu przyjęliśmy układ stosowany w poprzednich wydaniach. Rozpoczynamy od zarysowania krótkiej historii polskiej regulacji dotyczącej odpadów oraz próby teoretycznego umiejscowienia ustawy o odpadach w polskim systemie prawnym, po czym przechodzimy do komentowania kolejnych artykułów ustawy.

W komentarzu uwzględniamy w niezbędnym zakresie problematykę opłat i administracyjnych kar pieniężnych uregulowanych w Prawie ochrony środowiska. Pominięcie tych zagadnień w ustawie o odpadach sprawiłoby, że komentarz byłby ze względów praktycznych niepełny.

Stosunkowo znaczną uwagę przywiązujemy do odpowiedzialności karnej nie tylko za wykroczenia, co jest przedmiotem regulacji ustawy o odpadach, lecz także za przestępstwa, co jest przedmiotem Kodeksu karnego. Nie wpadając w przesadę i nie uznając odpowiedzialności o charakterze penalnym za podstawowy środek prawny w ochronie środowiska, uważamy jednak, że jest to środek ważny, zasługujący na szersze zaprezentowanie także w komentarzu do ustawy o odpadach. Znaczną wagę przywiązujemy także do odpowiedzialności za delikty administracyjne, która jest nowym rodzajem odpowiedzialności o charakterze penalnym, coraz częściej wchodzącym w miejsce odpowiedzialności nie tylko za wykroczenia, ale nawet za przestępstwa.

Komentarz kierujemy przede wszystkim do służb ochrony środowiska w organach administracji publicznej i w podmiotach gospodarczych, do organów inspekcyjnych, a także do organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości.

Wejście w życie niektórych przepisów zostało przesunięte na dzień 1.01.2020 r. Przepisy te już wprowadzamy do tekstu, pomijając podwójny tekst z aktualnego tekstu jednolitego (Dz.U. z 2019 r. poz. 701) i wyjaśniając w komentarzu, na czym polegały zmiany. W związku z tym uwzględniamy stan prawny na dzień 1.01.2020 r.

Wrocław, jesienią 2019 r.

Daria Danecka i Wojciech Radecki