Norek Emil, Ustawa o koncesji na roboty budowlane lub usługi. Komentarz

Jednym z istotnych instrumentów oddziaływania państwa na gospodarkę narodową jest instytucja zamówień publicznych. Stanowi ona bowiem jedną z form nadzoru nad wydatkowaniem środków publicznych przez podmioty dysponujące takimi środkami wprost, czy tylko pośrednio, realizując przedsięwzięcia finansowane z tych środków, a w polskim systemie prawnym instytucja zamówień publicznych istnieje od uchwalenia 15 lutego 1933 r. ustawy o dostawach i robotach na rzecz Skarbu Państwa, samorządu oraz instytucji publicznych.

Koncesje na roboty budowlane i usługi jako część szeroko rozumianych zamówień publicznych zostały zdefiniowane w dyrektywie 2004/18/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 31 marca 2004 r. w sprawie koordynacji procedur udzielania zamówień publicznych na roboty budowlane i usługi oraz w części dotyczącej koncesji na roboty budowlane wprowadzone do porządku prawa krajowego w ramach dostosowywania poszczególnych instytucji prawnych do prawa wspólnotowego ustawą z 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych.

Nowelizacja tej ustawy ze stycznia 2009 r. z dniem 20 lutego 2009 r. wyłączyła z Prawa zamówień publicznych przepisy dotyczące postępowania w przedmiocie zawierania umów koncesji na roboty budowlane. Problematykę tę, poszerzoną o umowę koncesji na usługi, reguluje obecnie odrębna ustawa z 9 stycznia 2009 r. o koncesji na roboty budowlane i usługi, będąca przedmiotem niniejszego Komentarza.

Umowy koncesji na roboty budowlane i usługi stanowią wygodną formę realizacji partnerstwa publiczno-prywatnego w tych dziedzinach, w których przedsiębiorcy krajowi, a także zagraniczni, są skłonni nawiązać współpracę z podmiotami publicznymi, przejmując część ich zadań i godząc się na co najmniej częściowe ich finansowanie z własnych środków oraz ponoszenie ryzyka gospodarczego związanego z realizacją tego rodzaju przedsięwzięć. Regulacje prawne zawarte w ustawie z 19 grudnia 2008 r. o partnerstwie publiczno-prywatnym skierowane są na pobudzenie inwestycji sektora publicznego poprzez włączenie do ich finansowania kapitału prywatnego w zamian za wynagrodzenie, którym w przypadku koncesji zamiast zapłaty za wykonaną robotę lub usługę jest prawo do eksploatacji obiektu budowlanego albo wynagrodzenie uzyskiwane za świadczone usługi. W tym zakresie ustawa o partnerstwie publiczno-prywatnym w kwestii wyboru partnera prywatnego odwołuje się wprost do przepisów ustawy o koncesji na roboty budowlane lub usługi, gdy wynagrodzeniem partnera prywatnego ma być prawo do pobierania pożytków, lub przepisów ustawy o zamówieniach publicznych, gdy wynagrodzeniem jest zapłata za wykonaną robotę budowlaną lub usługę.

Bardzo krótki okres obowiązywania ustawy nie daje podstaw do wysuwania zbyt daleko idących wniosków co do konieczności jej natychmiastowej nowelizacji. Nie da się jednak pominąć milczeniem potrzeby dalszego udoskonalania ustawy wobec zbyt pobieżnego uregulowania wielu problemów w oderwaniu od Prawa zamówień publicznych, z którym system koncesji poprzez prawo wspólnotowe jest nierozerwalnie związany.

Komentarz poza przepisami wykonawczymi do ustawy o koncesji na roboty budowlane i usługi wzbogacono o ustawę - Prawo zamówień publicznych i ustawę o partnerstwie publiczno-prywatnym, których znajomość jest nieodzowna dla zrozumienia przepisów komentowanej ustawy.

Opracowanie uwzględnia stan prawny na dzień 30 czerwca 2009 roku.