Jaczyńska Aleksandra, Ustawa o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych. Komentarz

Wraz z wejściem Polski do Unii Europejskiej nastąpił dynamiczny rozwój dotychczas mało popularnej dziedziny prawa, jaką jest prawo żywnościowe. Stanowi ono zbiór norm prawa międzynarodowego, wspólnotowego, jak też krajowego dotyczących przede wszystkim dwóch aspektów: bezpieczeństwa żywności oraz jej jakości handlowej. Podstawowym aktem prawa krajowego w dziedzinie jakości handlowej/rynkowej żywności jest niewątpliwie ustawa z 21.12.2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych, która dotychczas nie doczekała się prawniczego komentarza. Na przestrzeni lat ustawa ta podlegała wielu nowelizacjom, których celem było zarówno zapewnienie spójności prawa krajowego z prawem wspólnotowym, jak i wprowadzenie rozwiązań będących odpowiedzią na zapotrzebowanie nie tylko producentów, lecz także konsumentów żywności. W 2023 r. Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych będzie obchodzić jubileusz 20-lecia swojego powstania. Zauważalny jest stały rozwój tej instytucji, czego wyrazem może być zwłaszcza powierzenie jej kontroli żywności w obrocie detalicznym, znajdującej się dotychczas w zakresie kompetencji Inspekcji Handlowej, jak też wyposażenie IJHARS w szereg nowoczesnych narzędzi służących poprawie skuteczności i szybkości jej działania, takich jak zakup kontrolny czy też kontrola sprzedaży na odległość.

W ciągu ostatnich kilku lat obserwuje się dynamiczny wzrost zainteresowania konsumentów tematyką żywności i żywienia. Jest to skutek m.in. popularyzacji tych dziedzin w mediach. Wzrostowi wiedzy konsumentów towarzyszy stały rozwój branży spożywczej, która oferuje coraz to nowe, dotychczas nieznane artykuły rolno-spożywcze. Natomiast konsumenci coraz częściej poszukują produktów o ściśle określonych właściwościach. W takich warunkach rynkowych, obejmujących konkurencyjność producentów, jak również konieczność poszanowania praw konsumentów, pojęcie jakości handlowej żywności, w tym jej rzetelnego znakowania, nabiera coraz większego znaczenia. Dowodzi tego m.in. stale rozwijające się orzecznictwo w tej dziedzinie prawa.

Niniejszy komentarz stanowi omówienie ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych na podstawie aktualnego orzecznictwa, a ponadto przy szczególnym uwzględnieniu praktycznych aspektów jej stosowania, zarówno z perspektywy organu, jak i podmiotów wprowadzających artykuły rolno-spożywcze na rynek. Adresatami publikacji są nie tylko pracownicy Inspekcji JHARS, lecz także wszystkie podmioty z branży spożywczej, w szczególności producenci, dystrybutorzy oraz sprzedawcy żywności. Komentarz ten może stanowić zbiór przydatnych informacji dla praktyków – adwokatów i radców prawnych świadczących pomoc prawną w kontaktach z Inspekcją JHARS, a zwłaszcza w postępowaniach administracyjnych lub sądowoadministracyjnych. Publikacja może również zostać wykorzystana w celach naukowo-dydaktycznych, jak też służyć szeroko pojętemu upowszechnianiu wiedzy o jakości handlowej żywności, której konsumentem jest każdy z nas.

Aleksandra Jaczyńska

Warszawa, 5.03.2023 r.