Mroczkowski Rafał (red.), Ustawa o funduszach inwestycyjnych. Komentarz

Od czasu uchwalenia ustawy z dnia 22 marca 1991 r. - Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych (tekst jedn.: Dz. U. z 1994 r. Nr 58, poz. 239 z późn. zm.), tworzącej podwaliny dla działalności funduszy inwestycyjnych w Polsce , upłynęły ponad 22 lata. W tym czasie rynek funduszy inwestycyjnych przeszedł prawdziwą metamorfozę - od jednego funduszu (Pierwszego Polskiego Funduszu Powierniczego "Pioneer") do rynku wysoce konkurencyjnego z szeroką ofertą produktową, umożliwiającą nieosiągalną dotąd dla inwestora indywidualnego dywersyfikację inwestycji. Obecny stan rozwoju rynku najlepiej obrazują liczby: aktualnie w kraju prowadzą działalność 53 towarzystwa funduszy inwestycyjnych, zarządzające łącznie 891 funduszami inwestycyjnymi i subfunduszami, w których ulokowano ponad 145 mld zł (WAN) .

Kolejne etapy rozwoju rynku funduszy inwestycyjnych wyznaczały nowe regulacje prawne, w tym w szczególności dwie kolejne ustawy o funduszach inwestycyjnych: z dnia 28 sierpnia 1997 r. (Dz. U. Nr 139, poz. 933 z późn. zm.) oraz z dnia 27 maja 2004 r. (Dz. U. Nr 146, poz. 1546 z późn. zm.). Każdą z nich wielokrotnie nowelizowano. Celem wprowadzanych zmian było m.in. dostosowywanie obowiązujących regulacji do prawa UE i włączenie rodzimego rynku funduszy inwestycyjnych w struktury rynku wewnętrznego UE (interial market) . Za nie mniej istotny cel legislacji w analizowanym obszarze należy uznać dążenie do ciągłego dostosowywania ram prawnych do stopnia rozwoju rynku kapitałowego oraz dbałość o zapewnienie konkurencyjności krajowych funduszy inwestycyjnych. Ten ostatni z celów realizowano w szczególności poprzez uelastycznienie polityki lokacyjnej funduszy inwestycyjnych, przyśpieszenie procedury ich tworzenia i przekształcania oraz zwiększenie efektywności działalności funduszy inwestycyjnych przez obniżenie kosztów administracyjnych i likwidację barier w działalności transgranicznej.

Oddajemy do Państwa rąk pierwszy na rynku wydawniczym komentarz uwzględniający zmiany wprowadzone do ustawy o funduszach inwestycyjnych na mocy ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. , które zasadniczo weszły w życie z dniem 1 lutego 2013 r. Nowelizacja ta transponowała ze znacznym opóźnieniem do krajowego porządku prawnego przepisy trzech dyrektyw . Największe problemy praktyczne zrodził brak wdrożenia w terminie, tj. do dnia 30 czerwca 2011 r., przepisów dyrektywy UCITS IV. Komisja Nadzoru Finansowego wyraziła stanowisko, iż od dnia 1 lipca 2011 r. do dnia wejścia w życie regulacji krajowych dokonujących transpozycji przepisów tej dyrektywy Urząd KNF powinien kierować się zasadą pierwszeństwa prawa wspólnotowego. W tym czasie przepisy aktów prawa polskiego były stosowane w zakresie, w jakim nie kolidowały z bezpośrednio skutecznymi przepisami aktów unijnych; jednostki zaś mogły się bezpośrednio powołać w stosunku do państwa lub organów publicznych (układ wertykalny) na przepisy dyrektywy UCITS IV nadające im uprawnienia, w razie spełniania przez te przepisy warunków skuteczności (jasność, precyzyjność, bezwarunkowość oraz zupełność) .

Autorami komentarza są wybitni specjaliści z zakresu prawa rynku kapitałowego, w tym zarówno przedstawiciele doktryny, jak i praktyki: sędziowie i radcowie prawni, zajmujący się problematyką funduszy inwestycyjnych. W swoim dorobku posiadają oni dziesiątki publikacji na temat prawnych i ekonomicznych aspektów działalności funduszy inwestycyjnych, w tym monografie, artykuły, glosy, komentarze i wystąpienia na konferencjach naukowych i branżowych.

Niniejsza publikacja skierowana jest do prawników specjalizujących się w problematyce rynku kapitałowego oraz menedżerów, doradców inwestycyjnych i pozostałych pracowników towarzystw funduszy inwestycyjnych, banków-depozytariuszy, agentów transferowych oraz dystrybutorów jednostek uczestnictwa, a także szerokiego grona osób zainteresowanych działalnością funduszy inwestycyjnych.

W imieniu wszystkich autorów życzę owocnej lektury, mając nadzieję, że publikacja spełni Państwa oczekiwania i pomoże w rozwiązywaniu niełatwych problemów związanych z funkcjonowaniem funduszy inwestycyjnych.

dr Rafał Mroczkowski

Gdańsk, 1 sierpnia 2013 r.