Kąkol Cezary, Ustawa o broni i amunicji. Komentarz

Problematyka dostępu do broni i amunicji budzi rozmaite emocje związane ze ścieraniem się poglądów dotyczących łagodzenia albo obostrzenia polityki państwa w tym zakresie. W polskim systemie prawnym problematyka ta została uregulowana w ustawie z 21.05.1999 r. o broni i amunicji. Zakres przedmiotowy tej ustawy obejmuje: zasady wydawania i cofania pozwoleń na broń, nabywania, rejestracji, przechowywania, zbywania i deponowania broni i amunicji, przewozu przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz przywozu z zagranicy i wywozu za granicę broni i amunicji, a także zasady posiadania broni i amunicji przez cudzoziemców oraz zasady funkcjonowania strzelnic.

Całokształt uregulowań normatywnych zawartych w powyższej ustawie świadczy o tym, że w Polsce przyjęto reglamentacyjny model dostępu do broni i amunicji. Z jej art. 2 wynika, że poza przypadkami określonymi w tej ustawie nabywanie, posiadanie oraz zbywanie broni i amunicji jest zabronione. Głównym uzasadnieniem tego stanu rzeczy są szeroko pojęte względy bezpieczeństwa publicznego. Godne zauważenia jest to, że problematyka dostępu do broni i amunicji (posiadania broni i amunicji) nie została też w żaden sposób uregulowana w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2.04.1997 r. Brak wzorca konstytucyjnego w tym zakresie, duża restryktywność uregulowań ustawowych i rozmaite wątpliwości interpretacyjne powodują, że polski model dostępu do broni i amunicji nie jest ani przejrzysty, ani zrozumiały. Kryteria normatywne uzasadniające dostęp do broni i amunicji mają w znacznej części charakter dyskrecjonalny i nie budzą powszechnej akceptacji. W konsekwencji od wielu już lat ciężar interpretacji poszczególnych przepisów ustawy spoczywa głównie na sądach administracyjnych.

W świetle danych statystycznych Komendy Głównej Policji za okres od 2014 do 2020 r. ogólna liczba osób, którym wydawane jest pozwolenie na broń, stale rośnie. Wynosiła ona: 7110 w 2014 r., 9783 w 2015 r., 13 832 w 2016 r., 15 233 w 2017 r., 16 302 w 2018 r., 15 222 w 2019 r., 15 330 w 2020 r. Najważniejszymi celami wydawania pozwoleń na broń są cele łowiecki, sportowy i kolekcjonerski. Powyższe dane pokazują, że zagadnienie dostępu do broni palnej i amunicji z roku na rok zyskuje na znaczeniu i dotyczy coraz większej liczby osób.

Głównym celem niniejszej publikacji jest przybliżenie Czytelnikom aktualnego modelu dostępu do broni określonego ustawą z 21.05.1999 r. o broni i amunicji. W związku z tym w komentarzu podjęto próbę przedstawienia kluczowych problemów interpretacyjnych, omówienia stanowisk przedstawicieli doktryny i zaprezentowania reprezentatywnych przykładów orzecznictwa, zarówno sądów administracyjnych, jak i Sądu Najwyższego. Jest oczywiste, że zawartość komentarza nie zawiera odpowiedzi na wszystkie pytania i wątpliwości interpretacyjne. Należy jednak wyrazić nadzieję, że lektura komentarza umożliwi Czytelnikowi lepsze zrozumienie obowiązujących uregulowań w zakresie dostępu do broni i amunicji oraz będzie stanowić przyczynek do dalszej dyskusji na ten temat w doktrynie, piśmiennictwie i orzecznictwie sądowym.

Zielona Góra, maj 2021 r.

Autor