Maj Sebastian, Ustawa o broni i amunicji. Komentarz

Ustawa o broni i amunicji obowiązuje już od 10 lat. Komentarz ten jest pierwszym opracowaniem, które ma na celu usystematyzowanie przepisów krajowych i międzynarodowych oraz podsumowanie dorobku orzeczniczego sądownictwa administracyjnego.

Pojęcie broni często kojarzy się ze sferą bezpieczeństwa, która jest jedną z najważniejszych potrzeb ludzkich. Z bronią są związane również: myślistwo, sport, rekreacja, kolekcjonerstwo, sztuka (przez jej zdobienie), kultywowanie tradycji rodzinnych, badania naukowe. Z bronią łączy się również produkcja i sprzedaż akcesoriów takich, jak np. lunety, pokrowce, kabury, kolby, trenażery, tarcze, kulochwyty, amunicja.

Najwięcej kontrowersji powstało wokół posiadania broni palnej w celu ochrony osobistej i mienia w przypadku skorzystania przez osoby fizyczne z uprawnień do obrony koniecznej i wystąpienia stanu wyższej konieczności.

W komentarzu wyjaśniono, kiedy można wejść w legalne posiadanie broni, jakie procedury należy stosować w celu uzyskania pozwolenia oraz rejestracji broni. Prawo posiadania broni palnej nie należy w Polsce do bezwzględnych praw obywatelskich gwarantowanych w Konstytucji. Prawa tego nie gwarantują również przepisy unormowań międzynarodowych, w tym przede wszystkim prawa wspólnotowego.

W interesie społecznym leży, aby osoby niedające rękojmi użycia broni zgodnie z interesem bezpieczeństwa lub porządku publicznego nie miały dostępu do broni palnej.

Z praktyki wynika, że znaczna część osób, która skorzystała z liberalnej polityki w zakresie dostępu do broni palnej gazowej na początku lat 90. ubiegłego stulecia, nie zdawała sobie sprawy z odpowiedzialności związanej z jej posiadaniem. Spora liczba tej broni została utracona, natomiast odnotowano niewiele przypadków faktycznego używania jej do celów ochrony osobistej. Znacznie częściej była ona wykorzystywana podczas bójek, zwłaszcza po spożyciu alkoholu.

Z danych Komendy Głównej Policji wynika, że w 2008 r. 305 119 osób fizycznych miało pozwolenia na broń z czego: 18 349 na broń palną bojową, 123 186 na broń palną myśliwską, 14 131 na broń palną sportową, 431 na broń palną sygnałową i alarmową, 148 646 na broń palną gazową, 175 na przedmioty do obezwładniania za pomocą energii elektrycznej, 162 na kusze i 39 na broń białą (za stroną www.policja.pl). Do tego dochodzą posiadacze dysponujący świadectwami broni.

Niska jest świadomość prawna posiadaczy broni, co może wynikać właśnie z braku komentarza do ustawy. Mam nadzieję, że ta publikacja wypełni lukę i pomoże podnieść kulturę prawną użytkowników broni.

W społeczeństwie bardzo mocno zakorzenione są poglądy powstałe podczas obowiązywania dawnej ustawy z 1961 r. o broni, amunicji i materiałach wybuchowych. Obecna ustawa z 21 maja 1999 r. o broni i amunicji jest aktem w stosunku do poprzedniej regulacji udoskonalonym, ale nie pozbawionym luk.

Niezwykłym ułatwieniem dla posiadaczy broni było przystąpienie naszego kraju do Unii Europejskiej. Uzyskując obywatelstwo Unii Europejskiej, posiadacze broni palnej dzięki „paszportowi” broni, jakim jest Europejska karta broni palnej, uzyskali prawo do praktycznie swobodnego podróżowania z nią Europie, po spełnieniu minimalnych wymogów.

W komentarzu nie unika się trudnych i kontrowersyjnych tematów, poczynając od problemu popularnych wiatrówek, uzyskania uprawnień na posiadanie broni, obrót nią, utratę, deponowanie, a skończywszy na zasadach tworzenia strzelnic.

Autor dziękuje za pomoc i inspirację naczelnikom z Wydziałów Postępowań Administracyjnych KWP w Katowicach i Bydgoszczy oraz z WPA Biura Prawnego i Wydziału Nadzoru nad Specjalistycznymi Uzbrojonymi Formacjami Ochronnymi Biura Prewencji Komendy Głównej Policji. Redakcji LexisNexis Polska dziękuję za udostępnienie Serwisu Prawniczego LexPolonica, bez którego nie byłoby możliwe powstanie komentarza.