Bosek Leszek (red.), Dziurda Marcin (red.), Prokuratoria Generalna RP. Komentarz

Od wejścia w życie z dniem 1.01.2017 r. ustawy o Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej upłynęły ponad dwa lata. Jest to perspektywa wystarczająca dla opracowania komentarza do przepisów tej ustawy, uwzględniającego bogatą już praktykę ich stosowania przez sądy, Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej oraz inne jednostki i organy. Skłania do tego także okoliczność, iż ustawa o Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej nie doczekała się dotychczas opracowań monograficznych ani komentarza. Pewnym wyjątkiem jest tylko Prawo i Państwo. Księga jubileuszowa 200-lecia Prokuratorii Generalnej, red. L. Bosek, Warszawa 2017, która jednak z uwagi na jej charakter koncentruje się na wybranych zagadnieniach dogmatycznych, historycznych i prawnoporównawczych.

Ustawa o Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej nawiązuje do najlepszych tradycji II Rzeczypospolitej – jest wzorowana na dekrecie Naczelnika Państwa z 7.02.1919 r. w przedmiocie utworzenia Prokuratorji Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.Pr.P.P. Nr 14, poz. 181, ze sprost.) oraz ustawie z 31.07.1919 r. o Prokuratorji Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. Nr 65, poz. 390) znowelizowanej rozporządzeniem Prezydenta RP z 9.12.1924 r. o zmianie ustroju Prokuratorji Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. Nr 107, poz. 967). Sama koncepcja urzędu czerpała zaś w pewnym zakresie z dorobku Prokuratorii Generalnej Królestwa Polskiego oraz galicyjskiej Prokuratorii Skarbu (K. Buczyński, P. Sosnowski, Prokuratoria Generalna. 200 lat tradycji ochrony dobra publicznego, red. L. Bosek, Warszawa 2016).

Konstrukcja komentowanego aktu prawnego nawiązuje również do rozwiązań uchylonej ustawy z 8.07.2005 r. o Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa. W bardzo istotny sposób zwiększone zostały jednak kompetencje instytucji. W szczególności w szerokim zakresie powierzono jej obsługę prawną odrębnych od Skarbu Państwa osób prawnych – nie tylko zastępstwo przed sądami państwowymi i arbitrażowymi, ale także opiniowanie projektów najważniejszych umów. Dodać należy, że Prokuratoria Generalna RP przejęła dużą część zadań zlikwidowanego urzędu Ministra Skarbu Państwa, w tym w zakresie ewidencjonowania mienia Skarbu Państwa oraz wyrażania zgód na rozporządzanie przez państwowe osoby prawne składnikami aktywów trwałych. Bardzo istotne nowe uprawnienia Prokuratorii Generalnej RP dotyczą rozstrzygania sporów między innymi podmiotami reprezentującymi Skarb Państwa.

Komentarz został opracowany głównie metodą formalno-dogmatyczną. Wykorzystano także metodę historycznoprawną oraz prawnoporównawczą. Dla większej przejrzystości komentarze do poszczególnych przepisów zostały podzielone na dwie części: uwagi ogólne oraz uwagi szczegółowe. W uwagach ogólnych zawarte są odniesienia historyczne i prawnoporównawcze, a także systemowe.

Autorzy komentarza to grono doświadczonych praktyków doskonale znających realia działania Prokuratorii Generalnej, wyróżniających się przy tym znaczącym dorobkiem naukowym. Odnieśli się w pełni do aktualnego stanu prawnego; tam, gdzie to było uzasadnione, uwzględnili, zweryfikowali i rozbudowali swoje wcześniejsze wypowiedzi dotyczące komentowanych zagadnień, w szczególności zawarte w komentarzu do poprzednio obowiązującej ustawy (zob. Ustawa o Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa. Komentarz, red. M. Dziurda, Warszawa 2010). Zapewnia to kompleksowy charakter publikacji i zachowanie najwyższych standardów metodologicznych. Jednocześnie koncentruje komentarz na kwestiach praktycznych, odpowiadając na najważniejsze wątpliwości dotyczące wykładni i stosowania przepisów ustawy.

Komentarz jest adresowany nie tylko do sędziów oraz pełnomocników procesowych oraz radców, referendarzy i innych pracowników Urzędu Prokuratorii Generalnej. Będzie on istotnym wsparciem także dla innych pracowników urzędów państwowych i samorządowych, a także osób prawnych zastępowanych przez Prokuratorię Generalną RP. Szeroki zakres przedmiotowy ustawy i kompleksowy charakter komentarza sprawiają, że może się on okazać przydatny także dla szerokiego kręgu urzędników i specjalistów związanych z administracją publiczną lub podmiotami gospodarczymi – nie tylko prawników, ale także ekonomistów oraz menedżerów.

Leszek Bosek

Marcin Dziurda