Rakoczy Bartosz, Stec Roman, Woźniak Agnieszka, Prawo łowieckie. Komentarz

Komentarz do ustawy z dnia 13 października 1995 r. - Prawo łowieckie (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1226 z późn. zm.) jest próbą skomentowania przepisów ustawy i wydanych na jej podstawie rozporządzeń. Autorzy, podejmując się tego, przedstawili prawne aspekty zagadnień gospodarki łowieckiej i łowiectwa w innym aspekcie, niż przedstawia tę problematykę W. Radecki w swoich opracowaniach komentarzowych. Oczywiście każdy autor wydawnictwa komentarzowego staje przed dokonaniem wyboru, jak traktować te przepisy, które są bardzo istotne dla łowiectwa, a zatem czy omawiać je wszystkie (zarówno powszechnie obowiązujące, jak i związkowe), czy komentować te najważniejsze. Jednakże w komentarzu tym, autorstwa B. Rakoczego, R. Steca i A. Woźniak, skomentowane są wszystkie przepisy ustawy i rozporządzeń przez pryzmat ponad 30-letnich doświadczeń z działalności łowieckiej jednego z autorów, a także orzecznictwa i poglądów doktryny. Podstawą wyboru było orzeczenie TK z dnia 6 listopada 2012 r., K 21/11, OTK 2012, nr 10, poz. 119, stwierdzające, że art. 33 ust. 6 i art. 34 pr. łow. są sprzeczne z Konstytucją RP. Orzeczenie to spowodowało podjęcie prac nad projektem ustawy o zmianie ustawy - Prawo łowieckie. Zapewne wymusi ono również zmianę statutu Polskiego Związku Łowieckiego, który jest niespójny, nieczytelny i sprzeczny z Konstytucją RP. Będzie to trudne zadanie dla PZŁ, ostatnia nowelizacja ustawy bowiem nie uwzględniła wszystkich argumentów wynikających z orzecznictwa TK w odniesieniu chociażby do przepisów określających przypadki wznowienia postępowań dyscyplinarnych, które są standardem w przepisach regulujących postępowania deliktowe, zatem w tym zakresie zmieniona ustawa łowiecka ogranicza gwarancje procesowe stron postępowań dyscyplinarnych i tym samym narusza prawa i wolności obywatelskie członków PZŁ, które mogą być stronami tych postępowań w zakresie wznowienia prawomocnych orzeczeń sądów dyscyplinarnych. Niniejszy komentarz w taki sam sposób komentuje przepisy o charakterze ochronnym, ustrojowym, regulujące zasady gospodarki łowieckiej, karne, o polowaniu, o szkodach, o obwodach łowieckich, o PZŁ i organach administracji publicznej właściwych w sprawach łowiectwa. Komentarz ten nie tylko przedstawia własne poglądy autorów na komentowane przepisy, odnosi się też bardzo szeroko do poglądów doktryny prawa i orzecznictwa, jak również do praktyki łowieckiej. W komentarzu znaleźć można odwołania do wielu autorów, są także przywoływane obszerne fragmenty opracowań takich autorów, jak W. Radecki, A. Skowron, Z. Zwolak, T. Miller, R. Stec, J. Borkowski, A. Stelmachowski, P. Czechowski, E. Ura i wielu innych. Komentarz ten nie jest konkurencją dla opracowań W. Radeckiego, natomiast w szerokim zakresie je przywołuje, wskazując, jaką rolę spełniają te opracowania w codziennej działalności łowieckiej. Niniejszy komentarz jest innym spojrzeniem na prawo łowieckie niż dotychczasowe opracowania. Przygotowany został dość kompleksowo i w praktycznej działalności łowieckiej będzie uzupełnieniem dla tego typu bardzo specjalistycznych wydań.

Komentarz jest kierowany do myśliwych, podmiotów administracji publicznej, strażników PSŁ, strażników leśnych i strażników Straży Parków Narodowych, sędziów, prokuratorów, adwokatów i radców prawnych, środowisk akademickich związanych z naukami leśnymi, prawnymi, administracji leśnej oraz parków narodowych.

W ustawie należałoby w art. 48 pr. łow. wreszcie zdefiniować pojęcie uprawy rolnej i płodów rolnych, w tym również tych przetworzonych. Należałoby dokonać zmiany redakcji przepisu art. 43 pr. łow. w takim kierunku, aby cudzoziemiec mógł wykonywać polowanie na terytorium RP wyłącznie po wykupieniu polowania u przedsiębiorcy prowadzącego działalność w zakresie sprzedaży polowań w kraju i za granicą; ustawodawca nie powinien wyposażać Ministra Środowiska w uprawnienie do wydawania zgód na polowania dla cudzoziemców. Artykuł 42d pr. łow. powinien być zmieniony i należałoby wreszcie w ustawie określić, jakie dokumenty będą obowiązywać przy transporcie zwierzyny wziętej na potrzeby własne po polowaniu zbiorowym i indywidualnym, obowiązujące przepisy w tym zakresie bowiem są niewystarczające. Jest to problem nieuregulowany czytelnie i precyzyjnie. Należałoby zatem wreszcie określić, jakie dokumenty mają prowadzić podmioty zajmujące się gospodarką łowiecką dla pozyskanej zwierzyny, dzisiejsze przepisy bowiem tak naprawdę tego problemu nie regulują i każdego, kto przewozi tuszę zwierzyny, można posądzić o kradzież i kłusownictwo. W art. 43 ust. 1a pr. łow należałoby jednoznacznie zapisać, że tylko na polowaniach indywidualnych organizowanych dla myśliwych zagranicznych wymagany jest podprowadzający i on podejmuje decyzję, czy myśliwy zagraniczny może odstrzelić daną zwierzynę i czy jej trofeum spełnia wymogi selekcji. Artykuł 42e pr. łow. powinien zawierać zgodę i tryb postępowania przy wywozie trofeów rekordowych za granicę na wystawy specjalistyczne. W ustawie należy również: wskazać przypadki, kiedy starosta i dyrektor RDLP mają uprawnienie do rozwiązania umowy dzierżawy obwodu łowieckiego; określić przypadki, na podstawie których Minister Środowiska może znieść zarząd obwodu łowieckiego, przekazać ten obwód innemu zarządcy bądź dzierżawcy, wydawać zgody na fermową hodowlę zwierząt łownych marszałkom województw; nałożyć obowiązek na koła łowieckie o informowaniu PSŁ o stwierdzonych przypadkach kłusownictwa; zawrzeć przepisy regulujące zasady udzielania pomocy rannej zwierzynie, sposób finansowania tych przedsięwzięć, w jaki mają odbywać się odłowy zwierzyny w miastach i osiedlach, i jej transport do miejsc wysiedlenia, oraz określać organ uprawniony do wydawania zgód na takie działanie.

Ponadto ustawa powinna czytelnie i precyzyjnie określać uprawnienie do dochodzenia postrzałka na terenie parku narodowego i rezerwatu przyrody oraz sposób powiadomienia dyrekcji parku narodowego albo zarządcy rezerwatu przyrody o podjęciu czynności poszukiwania postrzałka. Ustawa powinna także jednoznacznie rozstrzygać, jaki podmiot ma obowiązek usuwania zwłok padłej zwierzyny z terenów zabudowanych, dróg publicznych, pól. Bowiem brak regulacji w tym zakresie powoduje konflikty. Należy również wskazać, kto ponosi koszty utylizacji padłej zwierzyny. W ustawie należałoby również określić w sposób czytelny pojęcie zwierzyny bezprawnie pozyskanej i zasady pobierania ekwiwalentu za zwierzynę bezprawnie pozyskaną oraz wprowadzić przepisy uprawniające ogniwa PZŁ do wydawania przepisów wewnętrznych związkowych, tryb nadzoru nad procesem stanowienia prawa związkowego przez organy administracji rządowej sądy administracyjne oraz zasady publikacji tych aktów prawnych. Należałoby także rozważyć, czy ogrodzone uprawy rolne i sady wchodzą w skład obwodów łowieckich. Gdyby ustawa - Prawo łowieckie, regulowała wymienione sprawy, które są istotne dla prowadzenia gospodarki łowieckiej w sposób czytelny, to skomentowanie tych wszystkich przepisów prowadziłoby do stwierdzenia, że jest ona kompleksową regulacją, a komentarz do niej byłby wyczerpującym opracowaniem. Problemem polskiego łowiectwa jest ograniczanie prawa własności właścicieli, posiadaczy i zarządców gruntów rolnych, które są wydzierżawiane jako obwody łowieckie. Oczywiście w komentarzu nie odnosimy się do oceny modelu organizacyjnego i prawnego polskiego łowiectwa, tylko do skomentowania obowiązującej regulacji i wskazania problemów, które wymagają nowelizacji bądź uregulowania . Komentarz obejmuje stan prawa na kwiecień 2014 r.