Bursztynowicz Michał, Sługocka Martyna, Postępowanie administracyjne dla jednostek samorządu terytorialnego. Komentarz

Komentarze
Opublikowano: WKP 2020
Stan prawny: 18 kwietnia 2020 r.
Autorzy komentarza:

Postępowanie administracyjne dla jednostek samorządu terytorialnego. Komentarz

Autorzy fragmentu:

Wstęp

Niniejszy poradnik przeznaczony jest dla osób, które na co dzień pracują z procesowym prawem administracyjnym. Zawiera omówienie wybranych unormowań ustawy z 14.06.1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2020 r. poz. 256 ze zm.). Nie jest to jednak opracowanie akademickie, wyjaśniające istotę wszystkich instytucji uregulowanych w Kodeksie postępowania administracyjnego – na rynku znajduje się wiele wybitnych publikacji z tego zakresu. Ten komentarz wypełnia lukę poprzez wyjaśnienie praktycznych problemów, które pojawiają się podczas prowadzenia postępowań administracyjnych. Wszystkie poruszone zagadnienia oparte są na orzecznictwie sądów administracyjnych i praktyce organów administracji publicznej. W ostatniej części znajdują się także wzory pism, postanowień i decyzji. Wszystkie zostały opracowane w ten sposób, aby ich treść była przydatna dla organów wszystkich instancji.

Prawo administracyjne nie jest lubianą przez prawników gałęzią. Dotyczy to zarówno jego części materialnej, jak i procesowej. Z pozoru rzeczywiście może się wydawać, że jest to zbiór regulacji mających niewiele wspólnego z praktyką. Stereotyp urzędnika sztywno stosującego przestarzałe normy wciąż żyje w świadomości społeczeństwa, a czasem możemy go nawet spotkać w niejednym urzędzie. Także na studiach prawniczych znajdziemy więcej zwolenników prawa karnego czy cywilnego. Celem niniejszej książki jest wykazanie, że administracyjne prawo procesowe to niezwykle ciekawa i dziedzina. Kodeks postępowania administracyjnego, funkcjonujący w zbliżonej formie od dziesięcioleci, wciąż potrafi zaskoczyć aktualnością swoich rozwiązań. Jednocześnie akt ten to prawdziwe pole do popisu dla praktyków prawa. Dobra znajomość i pełne zrozumienie instytucji unormowanych w Kodeksie pozwalają na czynny udział w postępowaniach administracyjnych i realny wpływ na ich wynik.

Przechodząc do konkretów, na wstępie warto przypomnieć zakres przedmiotowy Kodeksu postępowania administracyjnego. Zgodnie z art. 1 k.p.a., Kodeks postępowania administracyjnego normuje: 1) postępowanie przed organami administracji publicznej w należących do właściwości tych organów sprawach indywidualnych rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnych albo załatwianych milcząco; 2) postępowanie przed innymi organami państwowymi oraz przed innymi podmiotami, gdy są one powołane z mocy prawa lub na podstawie porozumień do załatwiania spraw określonych w pkt 1; 3) postępowanie w sprawach rozstrzygania sporów o właściwość między organami jednostek samorządu terytorialnego i organami administracji rządowej oraz między organami i podmiotami, o których mowa w pkt 2; 4) postępowanie w sprawach wydawania zaświadczeń; 5) nakładanie lub wymierzanie administracyjnych kar pieniężnych lub udzielanie ulg w ich wykonaniu; 6) tryb europejskiej współpracy administracyjnej. Zgodnie z art. 2 k.p.a. Kodeks postępowania administracyjnego normuje ponadto postępowanie w sprawie skarg i wniosków (dział VIII) przed organami państwowymi, organami jednostek samorządu terytorialnego oraz przed organami organizacji społecznych. Natomiast w myśl art. 3 k.p.a., przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego nie stosuje się do postępowania w sprawach karnych skarbowych, spraw uregulowanych w ustawie z 29.08.1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2019 r. poz. 900 ze zm.), z wyjątkiem przepisów działów IV, V i VIII i należących do właściwości polskich przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej. Przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego nie stosuje się także do postępowania w sprawach wynikających z nadrzędności i podległości organizacyjnej w stosunkach między organami państwowymi i innymi państwowymi jednostkami organizacyjnymi i podległości służbowej pracowników organów i jednostek organizacyjnych wymienionych wyżej, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej.

W związku z powyższym, mogłoby się wydawać, że zakres przedmiotowy Kodeksu postępowania administracyjnego jest oczywisty i mało kto zwraca uwagę na przepisy art. 1–3 k.p.a. Przecież każdy organ administracji publicznej stosuje te przepisy w swoim działaniu. Nic bardziej mylnego. Nie wszystkie działania podejmowane przez organy muszą bowiem mieścić się w ramach określonych w Kodeksie postępowania administracyjnego. I nie dotyczy to tylko czynności materialno-technicznych, ale także działań władczych wpływających na sytuację zwykłych obywateli (choć przeważnie dotyczy to wpływu pośredniego). Przykładem postępowania (nie administracyjnego w rozumieniu Kodeksu postępowania administracyjnego!), w którym organ administracji publicznej podejmuje rozstrzygnięcia mogące być potem przedmiotem zaskarżenia do sądu administracyjnego, a które nie są wydawane na podstawie Kodeksu postępowania administracyjnego, są rozstrzygnięcia nadzorcze wojewodów (organów administracji publicznej). Zgodnie z art. 91 ust. 1 u.s.g., uchwała lub zarządzenie organu gminy sprzeczne z prawem są nieważne. O nieważności uchwały lub zarządzenia w całości lub w części orzeka organ nadzoru w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia doręczenia uchwały lub zarządzenia, w trybie określonym w art. 90. Organ nadzoru, wszczynając postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności uchwały lub zarządzenia albo w toku tego postępowania, może wstrzymać ich wykonanie (art. 90 ust. 2 u.s.g.). Oczywiście wydanie takiego rozstrzygnięcia poprzedza postępowanie wyjaśniające, ale prowadzone jest ono na podstawie art. 88 u.s.g. (organy nadzoru mają prawo żądania informacji i danych, dotyczących organizacji i funkcjonowania gminy, niezbędnych do wykonywania przysługujących im uprawnień nadzorczych), a nie przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego. Przywołany przykład pokazuje, że zakres przedmiotowy stosowania Kodeksu postępowania administracyjnego nie jest tak oczywisty, jak mogłoby się to wydawać.

Autorzy fragmentu:
Art. 6art(6)Zasada praworządności

1.

Zgodnie z art. 6 k.p.a. organy administracji publicznej działają na podstawie przepisów prawa. Przez przepisy prawa należy rozumieć przepisy powszechnie obowiązującego prawa. Źródła powszechnie obowiązującego prawa zostały wskazane w art. 87 Konstytucji RP. Należą do nich: Konstytucja RP, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe, rozporządzenia oraz akty prawa miejscowego. Co ważne, akty prawa miejscowego są przepisami prawa powszechnie obowiązującymi, jednak ich zakres terytorialny jest ograniczony (są źródłem powszechnie obowiązującego prawa na obszarze działania organów, które je ustanowiły). Dodatkowo, organy administracji publicznej są zobowiązane do stosowania prawa unijnego oraz respektowania orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

2.

Podkreślić należy, że uchwały Rady Ministrów oraz zarządzenia Prezesa Rady Ministrów i ministrów są wewnętrznymi przepisami prawa i obowiązują tylko jednostki organizacyjnie podległe organowi wydającemu...

Pełna treść dostępna po zalogowaniu do LEX