Dowgier Rafał i in., Podatki i opłaty lokalne. Komentarz

Komentarze
Opublikowano: LEX/el. 2021
Stan prawny: 1 lipca 2021 r.
Autorzy komentarza:

Podatki i opłaty lokalne. Komentarz

Autorzy fragmentu:

Wprowadzenie

Uchwalona w 1991 r. ustawa o podatkach i opłatach lokalnych jest jednym ze starszych aktów regulujących podatki w Polsce. Po transformacjach ustrojowych system opodatkowania nieruchomości w naszym kraju ciągle pozostaje niezreformowany, opierając się na wymierzaniu podatku zasadniczo od powierzchni, a nie od wartości. Reformy na horyzoncie nie widać i to nie tylko w aspekcie podatku od nieruchomości, rolnego czy leśnego, lecz także w odniesieniu do podatku od środków transportowych czy opłat lokalnych, stanowiących dochody gmin.

Wydawać się może, że regulacje prawne obowiązujące w istocie z kosmetycznymi jedynie poprawkami od prawie 30 lat powinny być dobrze znane, a przez to łatwe w stosowaniu. Okazuje się jednak, że jest raczej odwrotnie. Lakoniczność przepisów komentowanej ustawy sprawia, że są one często przedmiotem sporów interpretacyjnych. Niezmieniające się przepisy generują coraz to nowe problemy, czego najlepszym dowodem jest bardzo bogate orzecznictwo sądów administracyjnych dotyczące zwłaszcza podatku od nieruchomości. Co więcej, nad problematyką tego świadczenia kilkukrotnie pochylał się już nawet Trybunał Konstytucyjny. Wszystko to na gruncie ustawy, która ma aktualnie zaledwie 37 artykułów.

Dlatego dobry komentarz do ustawy o podatkach i opłatach lokalnych nie może być napisany przez osoby, które tego orzecznictwa nie znają. Osoby takie muszą też mieć kontakt z praktyką, w tym z pracownikami prawie 2500 gmin, którzy zajmują się wymiarem i poborem podatków i opłat lokalnych. Warunki te spełniają autorzy niniejszego komentarza, którzy łączą działalność naukową z działalnością szkoleniową czy też orzekaniem w samorządowych organach podatkowych drugiej instancji.

Niniejsze opracowanie odbiega nieco od klasycznych komentarzy opartych na usystematyzowanej analizie kolejnych przepisów danej ustawy. Naszym celem było nadanie komentarzowi praktycznego charakteru, co wyraża się w tym, że poszczególne przepisy ustawy analizujemy w kontekście konkretnych problemów, które powstają na ich tle. W wielu przypadkach treść regulacji prawnych oraz orzecznictwo sądów administracyjnych prowadzą do rozbieżności interpretacyjnych, które w opracowaniu sygnalizujemy. Zawsze staramy się jednak wskazać kierunek interpretacji oceniany jako właściwy. Oczywiście można z nim dyskutować, wskazując jednak argumenty. Nie sztuką jest bowiem negować czyjeś poglądy. Sztuką jest przedstawić i uzasadnić rozwiązania odmienne.

Komentarz kierowany jest przede wszystkim do pracowników gminnych organów podatkowych, podatników, doradców podatkowych i sędziów sądów administracyjnych, a także osób, które naukowo zajmują się problematyką podatków i opłat lokalnych.

Mamy nadzieję, że jego lektura przyczyni się do zrozumienia, jak wskazuje praktyka, niekiedy bardzo skomplikowanych przepisów ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Pozostaje też wierzyć, że opracowanie będzie impulsem do refleksji ustawodawcy nad aktualnym kształtem przepisów i przyczynkiem do ich zmiany.

Autorzy

Autorzy fragmentu:
Art. 1art(1)Pojęcie podatków i opłat lokalnych

1.Podatki i opłaty lokalne

W komentowanym artykule zawarte jest enumeratywne wyliczenie świadczeń zaliczonych przez ustawodawcę do kategorii podatków i opłat lokalnych. Jakie cechy tych danin zadecydowały o tym, że zostały one tak określone? O „lokalności” tych świadczeń przesądzają jedynie względy formalne, tzn. uregulowane są one w ustawie o takiej właśnie nazwie. Podatki i opłaty lokalne w takim ujęciu są konstrukcją niedostosowaną do aktualnego systemu finansów samorządowych, a zwłaszcza systemu dochodów budżetów gmin .

W systemach tych obok podatków i opłat lokalnych funkcjonują inne świadczenia podatkowe o takich samych cechach, które jednak nie są określane tym mianem, ponieważ uregulowane są w innych ustawach. A zatem nie można do podatków i opłat lokalnych zaliczać tylko tych świadczeń, które wymienia ustawodawca w art. 1 komentowanej ustawy .

2.Podatki samorządowe

W literaturze przedmiotu używane jest pojęcie podatków samorządowych, obejmujące wszystkie świadczenia podatkowe,...

Pełna treść dostępna po zalogowaniu do LEX