Namysłowski Roman (red.), Orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z zakresu VAT. Komentarz

Komentarze
Opublikowano: WK 2014
Stan prawny: 1 września 2014 r.
Autorzy komentarza:

Orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z zakresu VAT. Komentarz

Autor fragmentu:

PRZEDMOWA

W 2014 r. minęło 10 lat funkcjonowania w Polsce unijnego VAT-u. W tym okresie jednym z kluczowych wydarzeń było zastąpienie obowiązującej w momencie naszego przystąpienia do Unii szóstej dyrektywy nową dyrektywą VAT, która uporządkowała dotychczasowe przepisy. Po raz pierwszy oprócz dyrektywy jako aktu prawnego, stosowanego dla potrzeb ujednolicania przepisów podatkowych, przyjęto również rozporządzenie określające szczegółowe zasady stosowania przepisów wynikających z dyrektywy VAT i mające bezpośredni skutek dla podatników w poszczególnych państwach członkowskich. W tym czasie dorobek prawny Unii Europejskiej wzbogacił się ponadto o kolejne kilkaset orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w zakresie VAT, z czego aż 27 dotyczyło wątpliwości powstałych na gruncie polskiego podatku od towarów i usług.

Orzecznictwo TSUE ma kluczowe znaczenie zarówno dla pełniejszego zrozumienia fundamentalnych zasad podatku VAT, jak i zapewnienia spójności stosowania przepisów dyrektywy VAT we wszystkich krajach UE. Trybunał dokonuje bowiem interpretacji prawa unijnego, a nie przepisów poszczególnych państw członkowskich. Ta niewątpliwa zaleta rozstrzygnięć TSUE stanowi zarazem pewną barierę dla polskich podatników w pełnym wykorzystaniu dorobku orzeczniczego Trybunału. Punktem odniesienia dla nich są bowiem przepisy ustawy o VAT – stąd obiektywne trudności w znalezieniu właściwych wyroków, które mogłyby być pomocne przy ocenie zgodności polskich przepisów z prawem unijnym i stanowić niekwestionowany oręż we wszelkich sporach z organami podatkowymi.

Niniejsza publikacja usuwa te bariery, gdyż stanowi zbiór wybranych fragmentów oraz wszystkich tez wyroków Trybunału Sprawiedliwości dotyczących VAT, wydanych do września 2014 r. Wyroki te, ułożone według daty ich wpływu oraz numeru sprawy, zostały przyporządkowane do konkretnych artykułów ustawy o VAT. Niektóre fragmenty orzeczeń TS i ich tezy zostały przytoczone w tłumaczeniu własnym autora i oznaczono je gwiazdką (*). Pozostała część została zaprezentowana w oryginalnym tłumaczeniu dostępnym na stronie http://curia.europa.eu/.

Dodatkowo po każdym przepisie polskiej ustawy o VAT (lub ich grupie, jeżeli tworzą one spójną całość) wskazane zostały przepisy dyrektywy VAT, którego stanowią one implementację, oraz przepisy rozporządzenia unijnego. Pozwala to, po pierwsze, na bezpośrednie porównanie polskich przepisów z unijnymi. Po drugie, umożliwia lepsze zrozumienie dokonywanej przez Trybunał analizy przepisów we wskazanych wyrokach.

Orzeczenia dotyczące niektórych przepisów ustawy o VAT zostały również podzielone w sposób odzwierciedlający zakres tematyczny wydawanych przez Trybunał wyroków przy okazji komentowania konkretnego przepisu szóstej dyrektywy czy dyrektywy 2006/112. Tak podzielone orzeczenia zostały opatrzone komentarzem, który wskazuje na najważniejsze tezy wynikające z tych orzeczeń i weryfikuje ich przydatność dla polskiego podatnika, w szczególności pod kątem oceny zgodności polskich przepisów z prawem unijnym.

Należy podkreślić, że pomimo tak bogatego dorobku orzeczniczego Trybunału Sprawiedliwości UE daleka od prawdy byłaby teza, że wszystkie wątpliwości na gruncie VAT zostały już ostatecznie wyjaśnione. Z całą pewnością w kolejnych latach pojawią się ważne rozstrzygnięcia, które rzucą nowe światło na funkcjonowanie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej. Poza tym przepisy dyrektywy VAT, chociaż coraz rzadziej, podlegają zmianom, co również stanowi źródło potencjalnych wątpliwości sądów krajowych występujących z pytaniami prejudycjalnymi czy Komisji Europejskiej czuwającej nad prawidłową implementację przepisów unijnych do krajowego porządku prawnego.

Należy także zakładać (gdyż tak się już dzieje), że orzecznictwo będzie poza tym wspomagało państwa członkowskie oraz podatników w walce z największym wyzwaniem, przed jakim stoi system VAT, tj. wyłudzeniami podatku, których źródło tkwi w zasadach opodatkowania transakcji towarowych dokonywanych pomiędzy podatnikami w różnych krajach UE.

Mam nadzieję, że książka ta będzie dla Państwa pomocna w ocenie zgodności przepisów ustawy o VAT z prawem unijnym i stanie się źródłem inspiracji w toczonych sporach z organami podatkowymi.

Roman Namysłowski

Autorzy fragmentu:
Art. 1art(1)

A.Przepisy dyrektywy VAT

Artykuł 1

1. Niniejsza dyrektywa ustanawia wspólny system podatku od wartości dodanej (VAT).

2. Zasada wspólnego systemu VAT polega na zastosowaniu do towarów i usług ogólnego podatku konsumpcyjnego dokładnie proporcjonalnego do ceny towarów i usług, niezależnie od liczby transakcji, które mają miejsce w procesie produkcji i dystrybucji poprzedzającym etap obciążenia tym podatkiem.

VAT, obliczony od ceny towaru lub usługi według stawki, która ma zastosowanie do takiego towaru lub usługi, jest wymagalny od każdej transakcji, po odjęciu kwoty podatku poniesionego bezpośrednio w różnych składnikach kosztów.

Wspólny system VAT stosuje się aż do etapu sprzedaży detalicznej włącznie.

[...]

Artykuł 395

1. Stanowiąc jednomyślnie na wniosek Komisji, Rada może upoważnić każde państwo członkowskie do wprowadzenia szczególnych środków stanowiących odstępstwo od przepisów niniejszej dyrektywy w celu upraszczania poboru VAT lub zapobiegania niektórym formom uchylania się od opodatkowania lub...

Pełna treść dostępna po zalogowaniu do LEX