Kwapisz Krystyna, Opłaty za czynności radców prawnych. Komentarz

Komentowane rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz. 1349 ze zm. - dalej jako rozp.opł.rad.pr.) zostało wydane przez Ministra Sprawiedliwości po zasięgnięciu opinii Krajowej Rady Radców Prawnych. Delegacja do jego ustanowienia została zawarta w treści art. 22³ ust. 2 i art. 22⁵ ust. 2 i 3 ustawy z 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (tekst jedn. Dz.U. z 2010 r. Nr 10, poz. 65 ze zm.). Zgodnie z powołanymi przepisami Minister Sprawiedliwości został zobowiązany do określenia szczegółowych zasad ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, z uwzględnieniem sposobu ustalania tych kosztów, wydatków stanowiących podstawę ich ustalania oraz maksymalnej wysokości opłat za udzieloną pomoc. Ponadto Minister Sprawiedliwości został zobowiązany do określenia, po zasięgnięciu opinii Krajowej Rady Radców Prawnych oraz Naczelnej Rady Adwokackiej, wysokości opłat za czynności radców prawnych przed organami wymiaru sprawiedliwości, stanowiących podstawę do zasądzenia przez sądy kosztów zastępstwa prawnego, przy uwzględnieniu, że ustalenie opłaty wyższej niż stawka minimalna, lecz nieprzekraczającej sześciokrotności tej stawki, może być uzasadnione rodzajem i zawiłością sprawy oraz niezbędnym nakładem pracy radcy prawnego. Stawki minimalne za czynności radców prawnych zostały ustalone z uwzględnieniem rodzaju i zawiłości sprawy oraz wymaganego nakładu pracy radcy prawnego.

W rozporządzeniu przyjęto dwa sposoby określania wysokości stawek minimalnych. Pierwszy polega na kwotowym wskazywaniu wysokości opłat w poszczególnych rodzajach spraw (np. § 11 ust. 1 pkt 1 rozp.opł.rad.pr.). Ustawodawca zastosował tutaj kryterium charakteru (rodzaju) sprawy, w której występuje radca, albo kryterium przedmiotowe wynikające z rodzaju czynności lub sprawy. Drugi sposób odsyła do obliczenia stawki z zachowaniem zasad określonych w § 6 rozp.opł.rad.pr., a więc uzależnia jej wysokość od wartości przedmiotu sporu (np. § 7 pkt 1 rozp.opł.rad.pr.). Dodatkowo, w przypadku wskazanych w treści rozporządzenia spraw, które toczą się na zgodny wniosek, stawka jest odpowiednio zmniejszana (np. § 7 pkt 6 rozp.opł.rad.pr.).

Rozporządzenie określa także zasady ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej (§ 15), uzależniając ich zasądzenie od złożenia przez radcę prawnego wniosku o ich przyznanie wraz z oświadczeniem, że opłaty nie zostały zapłacone w całości lub w części (§ 16).