Kwapisz Krystyna, Opłaty za czynności adwokackie. Komentarz

Komentowane rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.) zostało wydane przez Ministra Sprawiedliwości po zasięgnięciu opinii Naczelnej Rady Adwokackiej. Delegacja do jego ustanowienia została zawarta w treści art. 16 ust. 2 i 3 oraz art. 29 ust. 2 ustawy z 26 maja 1982 r. - Prawo o adwokaturze (tekst jedn. Dz.U. z 2009 r. Nr 146, poz. 1188 ze zm.). Zgodnie z powołanymi przepisami Minister Sprawiedliwości został zobowiązany do określenia szczegółowych zasad ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu, z uwzględnieniem sposobu ustalania tych kosztów, wydatków stanowiących podstawę ich ustalania oraz maksymalnej wysokości opłat za udzieloną pomoc. Ponadto Minister Sprawiedliwości został zobowiązany do określenia, po zasięgnięciu opinii Krajowej Rady Radców Prawnych oraz Naczelnej Rady Adwokackiej, wysokości opłat za czynności adwokackie przed organami wymiaru sprawiedliwości, stanowiących podstawę do zasądzenia przez sądy kosztów zastępstwa prawnego, mając na względzie, że ustalenie opłaty wyższej niż stawka minimalna, lecz nieprzekraczającej sześciokrotności tej stawki, może być uzasadnione rodzajem i zawiłością sprawy oraz niezbędnym nakładem pracy adwokata. Stawki minimalne za czynności adwokackie zostały ustalone z uwzględnieniem rodzaju i zawiłości sprawy oraz wymaganego nakładu pracy adwokata.

W rozporządzeniu przyjęto dwa sposoby określania wysokości stawek minimalnych. Pierwszy odsyła do obliczenia stawki z zachowaniem zasad określonych w § 6 rozporządzenia z 28 września 2002 r., a więc uzależniając jej wysokość od wartości przedmiotu sporu (np. § 8 pkt 1). Dodatkowo, w przypadku wskazanych w treści rozporządzenia spraw, które toczą się na zgodny wniosek, stawka jest odpowiednio zmniejszana (np. § 8 pkt 6). Drugi sposób polega na kwotowym wskazywaniu wysokości opłat w poszczególnych rodzajach spraw (np. § 11 ust. 1 pkt 1). Ustawodawca zastosował więc tutaj kryterium charakteru (rodzaju) sprawy, w której występuje adwokat, albo kryterium przedmiotowe wynikające z rodzaju czynności i rodzaju sprawy.

Rozporządzenie określa także zasady ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej (§ 19), uzależniając ich zasądzenie od złożenia przez adwokata wniosku o ich przyznanie wraz z oświadczeniem, że opłaty nie zostały zapłacone w całości lub w części (§ 20).