Czaplicki Kazimierz W. i in., Komentarz do ustawy - Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw, [w:] Samorządowe prawo wyborcze. Komentarz. Suplement

Suplement obejmuje tekst i komentarz do zmian w samorządowym prawie wyborczym dokonanych:

Znowelizowane artykuły Ordynacji wyborczej do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw zostały uwzględnione w tekście przepisów i do tak ujednoliconego tekstu odnoszą się tezy komentarza zawarte w suplemencie. Dotyczy to następujących artykułów: art. 64f, 64g, 64k, 64la, 83f, 84, 84a, 84d, 88, 110, 118, 121, 123, 124, 134, 147, 150, 151, 162, 173, 176 i 178 - w sumie 22.

Tematycznie zmiany te dotyczą: spraw związanych z gospodarką finansową komitetów wyborczych i składanych przez nie sprawozdań finansowych, nazewnictwa komitetów wyborczych, tworzenia grup list oraz związanych z tym zasad ustalania wyników wyborów (podziału mandatów) oraz warunków ważności głosu.

Omawiane zmiany nie dotyczyły ustawy z dnia 20 czerwca 2002 r. o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta (Dz. U. Nr 113, poz. 984 z późn. zm.). Jednakże przepisem art. 2 ustawy z 22 lipca 2006r. o zmianie ustawy - Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw oraz ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 146, poz. 1055) zmieniono termin wejścia w życie ustawy z 8 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 175, poz. 1457) naprawiając w ten sposób istotny i zarazem oczywisty błąd ustawodawcy. Przepis art. 5 tej ostatniej ustawy stanowił, że wchodzi ona w życie z dniem rozpoczęcia kadencji wójtów (burmistrzów, prezydentów miast), następującej po kadencji, w czasie której została ogłoszona. Po zmianie dokonanej komentowanym przepisem ustawa z 8 lipca 2005 r. wchodzi w życie z dniem 1 września 2006 r. i ma zastosowanie do kadencji następujących po kadencji, w czasie której weszła w życie.

Konsekwencje tej nowelizacji są następujące:

Ustawą zmieniającą z 8 lipca 2005 r. nadano nowe brzmienie m.in. art. 3 ust. 2 ustawy o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta, stanowiąc, że prawo wybieralności (bierne prawo wyborcze) ma każdy obywatel polski posiadający prawo wybieralności do rady gminy, który najpóźniej w dniu głosowania kończy 25 lat, z tym że kandydat nie musi stale zamieszkiwać na obszarze gminy, w której kandyduje. Wejście tego przepisu w życie z dniem rozpoczęcia nowej kadencji wójtów, prezydentów i prezydentów miast, czyli z dniem jesiennych wyborów samorządowych 2006 r. oznaczałoby, że prawo ubiegania się w powszechnych wyborach o mandat wójta, burmistrza i prezydenta miasta miałyby osoby pozbawione tego prawa dopiero od dnia wyborów na podstawie zmienionego art. 3 ust. 2 ustawy o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta. A zatem, gdyby nawet taka osoba została wybrana, jej mandat wygasłby z dniem wyborów. Tak więc w powszechnych wyborach na stanowisko wójta, burmistrza i prezydenta miasta mogłaby kandydować osoba karana za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego lub osoba, wobec której wydano prawomocny wyrok warunkowo umarzający postępowanie karne w sprawie popełnienia przestępstwa ściganego z oskarżenia publicznego. Nie mogłaby jednak uzyskać mandatu, ponieważ wskutek wejścia w życie, z dniem rozpoczęcia nowej kadencji, zmienionego przepisu art. 3 ust. 2 utraciłaby bierne prawo wyborcze. Utrata biernego prawa wyborczego pociąga zaś za sobą wygaśnięcie mandatu wójta (burmistrza, prezydenta miasta) na podstawie art. 26 ust. 1 pkt 3 ustawy o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta.

Przepis art. 2 omawianej ustawy zmieniającej z 22 lipca 2006 r. powoduje więc, że w powszechnych wyborach w 2006 r. o mandat wójta, burmistrza i prezydenta miasta nie będą mogły ubiegać się osoby, które nie posiadają prawa wybieralności (biernego prawa wyborczego) na te stanowiska w rozumieniu zmienionego art. 3 ust. 2 ustawy o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta.

Dodatkowo w suplemencie umieszczono poprawiony komentarz do art. 64c (teza 6 zdanie trzecie) dotyczący trybu i terminu zawiadamiania o utworzeniu komitetu wyborczego.

Ferdynand Rymarz

Andrzej Kisielewicz