Grajewski Krzysztof, Stelina Jakub, Uziębło Piotr Jerzy, Komentarz do ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora

Uchwalona w dniu 9 maja 1996 r. ustawa o wykonywaniu mandatu posła i senatora nie jest pierwszym polskim aktem normatywnym regulującym status prawny parlamentarzysty. Zastąpiła ona, uchwaloną jeszcze w okresie PRL, ustawę z dnia 31 lipca 1985 r. o obowiązkach i prawach posłów na Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz. U. nr 37, poz. 173, ze zm.), która obowiązywała do 1996 r., a w związku z trwającymi w Polsce przeobrażeniami ustrojowymi podlegała w tym czasie dość istotnym zmianom. Ustawa o wykonywaniu mandatu, choć uchwalona przed wejściem w życie nowej konstytucji, poważnej nowelizacji doczekała się dopiero w 2003 r., kiedy wprowadzono do niej całkowicie nową regulację problematyki immunitetu i nietykalności parlamentarnej. Zarówno wcześniej, jak i później ustawa podlegała wielu innym zmianom, choć nie miały one tak znaczącego charakteru jak nowelizacja z 2003 r. Ustawa nigdy jednak nie doczekała się gruntownej, całościowej nowelizacji, uwzględniającej całokształt regulacji parlamentarnych, wynikającej z norm konstytucyjnych.

Obowiązywanie takiego zespołu norm, który w swoim zasadniczym kształcie powstał jeszcze na gruncie poprzednich regulacji konstytucyjnych, a także już ponaddwudziestoletnie funkcjonowanie demokratycznego parlamentu powoduje powstanie wielu problemów związanych z praktycznym stosowaniem regulacji poselsko-senatorskiej. O znaczeniu ustawy o wykonywaniu mandatu dla praktyki parlamentarnej może świadczyć chociażby ogromna ilość opinii prawnych przygotowywanych na potrzeby obu izb polskiego parlamentu. Warto przy tym podkreślić, że tematyka spraw pojawiających się w trakcie prac Sejmu, Senatu i ich organów oraz podlegających interpretacji eksperckiej jest niezwykle szeroka i w zasadzie obejmuje całokształt regulacji ustawowej. Jak się wydaje, już ta konstatacja dostatecznie uzasadnia potrzebę opracowania komentarza do ustawy. Autorzy pragną złożyć serdeczne podziękowania Wydawnictwu Sejmowemu za podjęcie inicjatywy publikacji takiego opracowania.

Komentarz został napisany przez trzech autorów, co między innymi oznacza, że każdy z autorów odpowiada za tę część, którą opracował. Trzeba jednak zauważyć, że na etapie przygotowywania publikacji, a także w czasie redakcji naukowej już opracowanego tekstu autorzy konsultowali komentowane przez siebie zagadnienia, co – jak się wydaje – doprowadziło do prezentacji spójnej wizji unormowań zawartych w ustawie, także w kontekście aktualnej regulacji konstytucyjnej, która w wielu miejscach znacznie odbiega od komentowanej ustawy.

Na początku każdego rozdziału jest podawany wykaz literatury wykorzystanej przy opracowywaniu tekstu komentarza do przepisów zawartych w tym rozdziale. Żaden z wykazów nie ma wyczerpującego charakteru. Z oczywistych względów przedstawiono bowiem te publikacje, które posiadają najistotniejsze znaczenie w zakresie komentowanej problematyki.

Autorzy uznają za swój miły obowiązek złożenie podziękowań prof. dr. hab. Bogusławowi Banaszakowi za cenne i wnikliwe uwagi zawarte w recenzji wydawniczej komentarza. Jest niewątpliwe, że w istotny sposób wpłynęły one na ostateczny kształt opracowania.

Komentarz uwzględnia stan prawny na dzień 31 stycznia 2014 r.

Autorzy