Wieczorek Emilia, Komentarz do ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym, [w:] Prawo ubezpieczeń gospodarczych. Tom I, Komentarz, wyd. II

Regulacja pośrednictwa ubezpieczeniowego przeszła w Polsce dość burzliwą ewolucję. W okresie międzywojennym pośrednictwo ubezpieczeniowe było przedmiotem odrębnego unormowania . W 1952 r. pojawiła się w tym zakresie luka prawna, którą prawodawca starał się zniwelować głównie aktami wykonawczymi. Zmianę istniejącego stanu rzeczy zapoczątkowała ustawa z dnia 28 lipca 1990 r. o działalności ubezpieczeniowej (tekst jedn.: Dz. U. z 1996 r. Nr 11, poz. 62 z późn. zm). Istotne zmiany przyniosła dopiero nowelizacja tej ustawy dokonana ustawą z dnia 8 czerwca 1995 r. o zmianie ustawy o działalności ubezpieczeniowej, o zmianie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej - Kodeks handlowy oraz o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. Nr 96, poz. 478 z późn. zm.), w wyniku której do pierwotnego tekstu ustawy dodano osobny rozdział, poświęcony w całości pośrednictwu ubezpieczeniowemu . Niemniej jednak pośrednictwo ubezpieczeniowe nie jest działalnością ubezpieczeniową, aczkolwiek wykazuje z tą działalnością liczne związki funkcjonalne. Z tego też względu dotychczasowa regulacja w ustawie o działalności ubezpieczeniowej była z punktu widzenia techniki legislacyjnej rozwiązaniem niewłaściwym . Ponadto uznano, że była to regulacja fragmentaryczna, cechująca się zbyt daleko idącym rygoryzmem (np. licencjonowanie działalności agentów ubezpieczeniowych) i niejasnościami (np. co do legalności działań tzw. multi-agentów) .

Dlatego też konieczne stało się uchwalenie nowej ustawy, zawierającej kompleksową i nowoczesną regulację pośrednictwa ubezpieczeniowego, opartą na standardach prawa unijnego. Prace nad projektem ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym zostały podjęte już w latach 90. ubiegłego stulecia . Opierając się na wszechstronnej debacie Komisja Kodyfikacyjna do spraw Prawa Ubezpieczeniowego opracowała wkrótce pierwsze założenia ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym . Projekt będący podstawą uchwalenia niniejszej ustawy wpłynął do Sejmu w czerwcu 2002 r. Ustawa o pośrednictwie ubezpieczeniowym została uchwalona w ramach pakietu ustaw ubezpieczeniowych dnia 22 maja 2003 r. (Dz. U. Nr 124, poz. 1154 z późn. zm.) .

Ustawa uwzględniła postanowienia dyrektywy Rady 77/92/EWG z dnia 13 grudnia 1976 r. w sprawie środków mających ułatwić skuteczne osiągnięcie swobody przedsiębiorczości oraz swobody świadczenia usług w odniesieniu do działalności agentów i brokerów ubezpieczeniowych (ex grupa ISIC 630) oraz, w szczególności, środków przejściowych dotyczących tych działalności (Dz. Urz. WE L 26 z 31.01.1977, s. 14-19 z późn. zm.) a także uwzględniła zalecenia Komisji 92/48/EWG z dnia 18 grudnia 1991 r. w sprawie pośredników ubezpieczeniowych (Dz. Urz. WE L 19 z 28.01.1992, s. 32-33) oraz wdrożyła podstawowe założenia nowej dyrektywy 2002/92/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 9 grudnia 2002 r. w sprawie pośrednictwa ubezpieczeniowego (Dz. Urz. WE L 9 z 15.01.2003, s. 3-10), która z dniem 15 stycznia 2005 r. zastąpiła dyrektywę 77/92/EWG. Jednak z uwagi na to, że w toku prac nad rządowym projektem ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym nowa dyrektywa nie była jeszcze przyjęta, a jej treść podlegała niejednokrotnie zasadniczym zmianom, wprowadzenie rozwiązań szczegółowo implementujących postanowienia dyrektywy nie było wówczas możliwe. Z tego też względu pojawiła się konieczność nowelizacji przedmiotowej ustawy. Stało się to na podstawie ustawy z dnia 18 lutego 2005 r. o zmianie ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 48, poz. 447 z późn. zm.). Ponadto ustawodawca, korzystając z doświadczeń zebranych w okresie stosowania ustawy wprowadził zmiany mające na celu zapewnienie większej wewnętrznej spójności .

Ustawa składa się z siedmiu rozdziałów, obejmujących następujące zagadnienia: rozdział 1 "Przepisy ogólne" (art. 1-6), rozdział 2 "Agent ubezpieczeniowy" (art. 7-19), rozdział 3 "Broker ubezpieczeniowy" (art. 20-36), rozdział 4 "Rejestr pośredników ubezpieczeniowych" (art. 37-46), rozdział 5 "Przepisy karne" (art. 47-48), rozdział 6 "Zmiany w przepisach obowiązujących" (art. 49), rozdział 7 "Przepisy przejściowe i końcowe" (art. 50-53).