Czaplicki Kazimierz W. i in., Kodeks wyborczy. Komentarz, wyd. II

Komentarze
Opublikowano: WKP 2018
Stan prawny: 30 września 2018 r.
Autorzy komentarza:

Kodeks wyborczy. Komentarz, wyd. II

Autorzy fragmentu:

Wstęp

Ustawa z 5.01.2011 r. – Kodeks wyborczy (Dz.U. z 2018 r. poz. 754 ze zm.) jest pierwszym tej rangi aktem prawnym dotyczącym polskiego prawa wyborczego.

Na przedkodeksowe prawo wyborcze w Polsce składało się pięć ustaw (ordynacji) wyborczych, uchwalonych w okresie od 1990 r. do 2004 r. i wielokrotnie zmienianych. Te akty prawne nie stanowiły spójnego, stabilnego systemu prawa. Nie były wzajemnie komplementarne, a występujące między nimi różnice w sposobie uregulowania takich samych instytucji wyborczych nie zawsze miały merytoryczne uzasadnienie. Lekarstwa na tę chorobę, dotykającą nie tylko prawo wyborcze, upatrywano w Kodeksie wyborczym. Ustawie noszącej miano kodeksu przypisuje się bowiem zwykle cechy regulacji porządkującej i stabilizującej określoną dziedzinę prawa. Kodyfikacja nie powinna polegać jedynie na połączeniu w jeden akt prawny wielu przepisów dotyczących tej samej materii. Służyć ma przede wszystkim ich usystematyzowaniu, uzupełnieniu oraz uproszczeniu. Od prawa skodyfikowanego oczekuje się również większej jego stabilności.

Wnioskujący o uchwalenie Kodeksu wyborczego te właśnie cele mieli na uwadze. Zakładali, że Kodeks wyborczy nie powinien dokonywać przełomowych zmian w treści prawa wyborczego. Daleko idące innowacje mogłyby być zresztą niemożliwe ze względu na obowiązujący porządek konstytucyjny. Należy jednak odnotować, że za sprawą Kodeksu wyborczego między innymi stworzono niektórym kategoriom wyborców możliwość głosowania przez pełnomocnika, a także głosowania korespondencyjnego. Wprowadzono również jednomandatowe okręgi wyborcze w wyborach do Senatu RP.

Wartości i zalety Kodeksu wyborczego są poddawane próbie czasu. Okres, jaki upłynął od jego uchwalenia, pokazuje, że sam Kodeks nie jest dostateczną gwarancją stabilności prawa wyborczego. Akt ten był już bowiem wielokrotnie nowelizowany. Bez wątpienia najszersza nowelizacja została wprowadzona ustawą z 11.01.2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych (Dz.U. poz. 130 ze zm.). Należy podkreślić, że na jej podstawie wprowadzono m.in. głębokie zmiany struktury administracji wyborczej, a także procedur organizowania i przeprowadzania wyborów. Kolejne projekty zmian Kodeksu zostały zgłoszone i są na różnych etapach procesu legislacyjnego. Z tych powodów zamysł zbudowania uporządkowanego i przejrzystego systemu prawa wyborczego może być trudny do zrealizowania.

Autorzy komentarza do Kodeksu wyborczego swojej wiedzy na temat wyborów nie czerpią wyłącznie z lektury przepisów prawa wyborczego. Komentarz nie jest jednak tylko praktycznym poradnikiem dla tych, którzy są zaangażowani w przeprowadzanie wyborów albo interesują się ich przebiegiem. Spotkać w nim można również nawiązania i odniesienia do orzecznictwa sądowego oraz do piśmiennictwa dotyczącego prawa wyborczego i konstytucyjnego w zakresie niezbędnym do należytego omówienia komentowanych przepisów.

Autorzy fragmentu:
Art. 1art(1)Zakres regulacji

1.

Przepis art. 1 określa zakres przedmiotowy kodeksu, określając bardzo ogólnie, jakie sprawy wyborcze reguluje i do jakich wyborów ma on zastosowanie. Kodeks niejako z założenia stanowi kompleksową regulację prawną służącą unifikacji rozwiązań prawnych z dziedziny, której dotyczy. Powstał w wyniku realizacji od dawna głoszonej idei uporządkowania w ten sposób prawa wyborczego. Kodeks wyborczy zastąpił kilka obowiązujących dotychczas w tym zakresie aktów prawnych o charakterze ustawowym:

1)

ustawę z 27.09.1990 r. o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 2010 r. poz. 467 ze zm.);

2)

ustawę z 16.07.1998 r. – Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw (Dz.U. z 2010 r. poz. 1190 ze zm.);

3)

ustawę z 12.04.2001 r. – Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 2007 r. poz. 1360 ze zm.);

4)

ustawęz 20.06.2002 r. o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta (Dz.U. z...

Pełna treść dostępna po zalogowaniu do LEX