Baran Krzysztof W. (red.), Kodeks pracy. Komentarz. Tom I. Art. 1-93, wyd. VI

Komentarze
Opublikowano: WKP 2022
Stan prawny: 10 sierpnia 2022 r.
Autorzy komentarza:

Kodeks pracy. Komentarz. Tom I. Art. 1-93, wyd. VI

Autorzy fragmentu:

Wstęp

Idea kodyfikacji polskiego prawa pracy pojawiła się w latach czterdziestych dwudziestego wieku, jednak jej konkretyzacja nastąpiła na fali popaździernikowej liberalizacji życia społecznego. Została jednak zarzucona w okresie zastoju, jaki cechował peerelowskie lata 60. Dopiero w atmosferze pogrudniowej odnowy, w dniu 26.06.1974 r. uchwalono Kodeks pracy. Jego pierwotna wersja była w płaszczyźnie normatywnej emanacją relacji gospodarczo-społecznych zachodzących w stosunkach pracy realnego socjalizmu, opartego na centralnie sterowanej gospodarce planowej. Cechowały go z jednej strony uprzedmiotowienie i instrumentalizacja statusu pracowników, z drugiej – etatystyczna paternalizacja. Mechanizmy prawne zadekretowane kodeksowo zaczęły ulegać atrofii już w okresie posierpniowym, powodując dysfunkcjonalizację w relacjach stron stosunków pracy. Głęboki kryzys społeczno-gospodarczy dekady lat 80. ubiegłego stulecia w swych konsekwencjach spowodował dalszą erozję wielu instytucji kodeksowych. Zmiana ustroju na przełomie lat 80. i 90. rozpoczęła procesy dostosowania norm kodeksowych do standardów gospodarki rynkowej. W efekcie nastąpiło w podstawowym wymiarze konieczne upodmiotowienie stron stosunku pracy. Godzi się jednak zaakcentować, że ów skomplikowany proces trwa po dzień dzisiejszy poprzez kolejne cząstkowe nowelizacje. Jego następstwem jest wielowymiarowa dekompozycja Kodeksu pracy. Prowadzone prace kodyfikacyjne napotykają na poważne trudności, a złożoność społecznych i politycznych relacji w stosunkach pracy nie rokuje uchwalenia w najbliższym czasie nowych kodeksów.

Pod wpływem prawa międzynarodowego, zwłaszcza unijnego, oraz potęgujących się procesów inflacji normatywnej w okresie pandemii COVID-19 wzrasta kazuistyczność i nietransparentność regulacji kodeksowych. Zaistnienie tego rodzaju sytuacji uzasadnia przygotowanie kolejnego wydania Komentarza przybliżającego Czytelnikowi zaistniałe w praktyce stosunków pracy problemy. Znajdują się w nim także komentarze do przygotowywanych projektów nowelizacji Kodeksu pracy, to jest projektu, nad którym prace koordynuje Rządowe Centrum Legislacji, oznaczonego jako dokument nr UC118, oraz projektu, który wszedł już na ścieżkę procedury sejmowej i otrzymał numer 2335. Wszystkie projektowane przepisy oraz komentarze do nich zamieszczone są bezpośrednio pod komentarzem odpowiedniego artykułu kodeksowego i wyróżnione czcionką – kursywą (oraz opatrzone stosownym przypisem), aby Czytelnik szybko i precyzyjnie mógł znaleźć treść projektowanej regulacji wraz z odnośnym komentarzem. Zamiarem autorów jest przede wszystkim nakreślenie i przybliżenie zakresu oraz kierunku, w jakim zmiany w prawie pracy zmierzają, ponieważ, jeśli idzie o szczegółowe rozwiązania, które zostały omówione, wciąż jeszcze mamy do czynienia z projektem regulacji podlegającym modyfikacjom.

W swych założeniach komentarz jest skierowany do szerokiego kręgu odbiorców. Mam tu na myśli menedżerów, kadrowców, związkowców, ale również osoby zajmujące się profesjonalną obsługą prawną podmiotów gospodarczych oraz funkcjonariuszy wymiaru sprawiedliwości. Publikacja ta może też być wykorzystywana w procesie dydaktycznym na studiach prawniczych, administracyjnych i menedżerskich, umożliwia bowiem przygotowanie do zajęć seminaryjnych oraz zebranie literatury na potrzeby prac dyplomowych.

Komentarz ten jest pracą zbiorową, ale nie wspólną. Zamieszczone w nim zapatrywania są wyrazem indywidualnych poglądów autorów. W autonomiczny sposób w ramach uzgodnionej konwencji metodologicznej decydowali oni o przedstawieniu zagadnień merytorycznych. Żywię przekonanie, że przedstawione przez nich analizy okażą się użyteczne w prowadzeniu racjonalnego dyskursu prawniczego w stosunkach pracy.

Kraków, 6 sierpnia 2022 r.

Krzysztof W. Baran

Autor fragmentu:
Art. 1art(1)Zakres regulacji

1.

W klasycznym ujęciu wypracowanym w jurysprudencji rzymskiej codex oznaczał zbiór rozmaitych aktów prawnych wydawanych przez władze publiczne. Od czasów starożytnych pojęcie to ewoluuje w kierunku ustaw mających podstawowe znaczenie dla systemu prawnego. Współcześnie przymiot kodeksu nadaje się aktom prawnym rangi ustawowej, które w sposób kompleksowy regulują określoną dziedzinę życia społecznego, w tym przypadku stosunków pracy.

2.

Kodeks pracy w systemie źródeł polskiego prawa pracy ma przymiot ustawy zwykłej. Nie stoi on hierarchicznie wyżej od jakiejkolwiek innej ustawy . Oznacza to, że relacje między przepisami kodeksu a przepisami innych ustaw należy w wymiarze formalnym oceniać według ogólnych dyrektyw kolizyjnych obowiązujących przy wykładni prawa. Mimo to status Kodeksu pracy w ustawodawstwie pracy jest szczególny ze względu na fakt, że zawiera on fundamentalne normy dla całego systemu prawa pracy (rozdział I i II), w tym sensie, iż są one doniosłe...

Pełna treść dostępna po zalogowaniu do LEX