Giezek Jacek (red.), Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz

Podejmując pracę nad komentarzem do części szczególnej kodeksu karnego, pomyślanym jako kontynuacja opublikowanego w dwóch wydaniach (2007, 2012) komentarza obejmującego jego część ogólną, autorzy zdawali sobie sprawę, że wkraczają na obszar raczej dobrze zagospodarowany. Na rynku dostępne są różne opracowania, zarówno kilkutomowe, jak i objętościowo znacznie skromniejsze – i być może z tego właśnie względu chętnie wykorzystywane przez osoby poszukujące odpowiedzi na podstawowe pytania.

Rzecz znamienna, że modyfikowanie oraz rozrastanie się podlegającej skomentowaniu materii wynika m.in. stąd, iż w okresie kilkunastu lat obowiązywania kodeks karny – także w obrębie jego części szczególnej – jest w zasadzie permanentnie nowelizowany. Trudno byłoby wskazać taki jego rozdział, którego nie objęłyby jakiekolwiek zmiany, a kolejne, dotyczące chyba większości obowiązujących regulacji (choć najbardziej spektakularne w zakresie przestępstw przeciwko życiu i zdrowiu czy przestępstw przeciwko obrotowi gospodarczemu) są przez działającą przy Ministrze Sprawiedliwości Komisję Kodyfikacyjną Prawa Karnego od pewnego czasu przygotowywane. Z drugiej jednocześnie strony stale poszerza się dorobek judykatury, kształtowanej nie tylko przez Sąd Najwyższy, lecz także – coraz intensywniej – przez sądy apelacyjne, przy czym w odniesieniu do wielu typów przestępstw wyraźnie ewoluująca w orzecznictwie interpretacja przepisów części szczególnej daleka jest od spójności i jednolitości.

Taki stan rzeczy skłonił autorów do potraktowania komentarza jako syntezy obecnie bardzo już bogatego dorobku doktryny i judykatury w zakresie przestępstw części szczególnej, ale również jako okazji do tego, aby odnieść się do wielu dokonywanych w nim zmian, zwłaszcza jeśli ich znaczenie postrzegane jest jako istotne dla praktyki wymiaru sprawiedliwości. Przedstawiając własną propozycję omówienia podstawowego dla każdego karnisty aktu prawnego, autorzy nie tylko dążyli do tego, aby adresatami komentarza stali się zarówno teoretyk, jak i praktyk wymiaru sprawiedliwości, lecz także pragnęli, by opracowanie to mogło również – poniekąd w charakterze podręcznika – posłużyć studentom zgłębiającym podstawy prawa karnego materialnego. Z tego właśnie względu konieczne było – z jednej strony – przedstawienie podstawowych informacji, stanowiących powtórzenie tez, które w literaturze prawa karnego już od lat są raczej niesporne, z drugiej zaś – podjęcie lub chociażby tylko zasygnalizowanie kwestii kontrowersyjnych, niekiedy ujmowanych przez autorów w sposób odbiegający od poglądów dominujących w literaturze. Jednocześnie zdecydowano się na przyjęcie często stosowanej w literaturze, rzec by można – tradycyjnej struktury komentarza, obejmującej analizę przedmiotu prawnokarnej ochrony poszczególnych typów przestępstw, ich podmiotu, znamion charakteryzujących stronę przedmiotową oraz podmiotową, wyznaczającej granice ustawowego zagrożenia sankcji karnej, a także możliwości pozostawania w zbiegu z innymi przepisami. Struktura taka istotnie ułatwia bowiem odnalezienie tez odnoszących się do kwestii, którymi Czytelnik jest akurat zainteresowany.

Autorzy mają nadzieję – zdając sobie oczywiście sprawę z konieczności doskonalenia komentarza oraz nieustającej pracy nad nim, także ze względu na zaznaczającą się w tym obszarze aktywność ustawodawcy – że opracowanie to okaże się przydatne w procesie interpretowania i stosowania przepisów części szczególnej kodeksu oraz pomocne w zgłębianiu powiązanych z nimi zagadnień prawa karnego.

Jacek Giezek

Wrocław, marzec 2014