Fras Mariusz i in., Dystrybucja ubezpieczeń. Komentarz

Komentowana ustawa z 15.12.2017 r. o dystrybucji ubezpieczeń (Dz.U. z 2019 r. poz. 1881) jest efektem implementacji dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/97 z 20.01.2016 r. w sprawie dystrybucji ubezpieczeń (Dz.Urz. UE L 26, s. 19). Dyrektywa IDD wyznacza minimalną harmonizację, co oznacza, że państwa członkowskie mogą tworzyć przepisy prawne idące dalej (bardziej rygorystyczne w swoich rozwiązaniach), ale nie mogą one być sprzeczne z przepisami i celami tejże dyrektywy. Minimalna harmonizacja pozwala na praktyczne pogodzenie obowiązywania różnych rozwiązań w krajowych porządkach prawnych z koniecznością ustalenia jednolitych reguł rynkowych na poziomie unijnym. Dyrektywa IDD weszła w życie 23.02.2016 r., a kraje członkowskie miały czas na jej wdrożenie początkowo do 23.02.2018 r.; ostatecznie termin ten został przedłużony do 1.10.2018 r. Głównym celem prawodawcy unijnego było rozszerzenie zakresu stosowania dyrektywy IDD na wszystkie podmioty, które wykonują czynności dystrybucyjne, tj. na pośredników ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, zakłady ubezpieczeń oraz pośredników oferujących ubezpieczenia uzupełniające, a także podniesienie poziomu ochrony klientów dystrybutorów ubezpieczeń.

Komentowana ustawa ma fundamentalne znaczenia dla działalności dystrybutorów ubezpieczeń oraz ich klientów, a także dla funkcjonowania rynku ubezpieczeń gospodarczych. W ustawie doprecyzowano obowiązki rejestracyjne, zawodowe i organizacyjne dystrybutorów ubezpieczeń, nałożone zostały dodatkowe obowiązki (głównie przedkontraktowe o charakterze informacyjnym) na dystrybutorów ubezpieczeń względem klienta, uproszczone i ujednolicone zostały procedury wchodzenia dystrybutorów ubezpieczeń na zagraniczne rynki w całej Unii Europejskiej, zwiększony został stopień harmonizacji sankcji i środków administracyjnych z tytułu naruszenia przepisów ustawy, ustanowiony został wymóg pozasądowego rozstrzygania sporów z udziałem klientów oraz zwiększona została rola Europejskiego Urzędu Nadzoru Ubezpieczeń i Pracowniczych Programów Emerytalnych (EIOPA) w ramach nadzoru mikroostrożnościowego nad działalnością dystrybutorów ubezpieczeń.

Niniejszy komentarz jest wynikiem pracy zespołowej przedstawicieli polskiej nauki i praktyki prawa wyróżniających się bogatym dorobkiem naukowym i zawodowym w zakresie prawa ubezpieczeń gospodarczych. Komentarz ten w założeniu Autorów ma stanowić połączenie wiedzy teoretycznej z uwzględnieniem potrzeb praktyki i praktycznych problemów stosowania prawa. Nie jest to zadanie łatwe, gdyż komentowana ustawa wprowadza z jednej strony wiele nowych rozwiązań prawnych istotnych dla działalności dystrybutorów ubezpieczeń, z drugiej strony treść przepisów prawnych budzi wiele wątpliwości interpretacyjnych, które jeszcze nie zostały rozstrzygnięte w orzecznictwie sądów ze względu na niedługi czas obowiązywania ustawy. Autorzy żywią jednak nadzieję, że niniejszy komentarz umożliwi Czytelnikowi odnalezienie właściwej interpretacji obowiązujących przepisów prawnych i będzie stanowić cenną pomoc zarówno dla praktyków prawa, tj. sędziów, adwokatów, radców prawnych, jak i dla przedstawicieli nauki, aplikantów zawodów prawniczych i studentów, a także dla samych dystrybutorów ubezpieczeń, innych instytucji finansowych i ich pracowników.

Każdy z Autorów samodzielnie decydował o zakresie i sposobie komentowania przepisów ustawy o dystrybucji ubezpieczeń i odpowiada za wyrażane poglądy. Niezbędny do napisania niniejszego komentarza okazał się czas od momentu wejścia w życie komentowanej ustawy do momentu wydania i opublikowania kompletu aktów wykonawczych do niej, dlatego oddawany do rąk Czytelników komentarz bierze pod uwagę stan prawny na dzień 1.12.2019 r.

Autorzy niniejszego komentarza mają świadomość, że z upływem czasu mogą pojawiać się nowe zjawiska i problemy prawne, zatem zachęcają do kontaktu mailowego (ksiazki@wolterskluwer.pl) w celu przekazywania uwag oraz zagadnień wymagających omówienia lub poszerzonej analizy. Realizowana w ten sposób aktywność Czytelników pozwoli Autorom komentarz ten udoskonalać i czynić go jeszcze bardziej praktycznym.

31.07.2019 r.

Mariusz Fras

Bartosz Kucharski

Katarzyna Malinowska

Dorota Maśniak

Monika Szaraniec