Matusiakiewicz Łukasz, Zakres uprawnień organu podatkowego do oceny skutków czynności cywilnoprawnych z punktu widzenia prawa podatkowego, w tym w świetle art. 199a Ordynacji podatkowej - omówienie orzecznictwa

Dość duże kontrowersje budzi kwestia, jak dalece organy podatkowe mogą ingerować w zasadę swobody umów i decydować, które działania podatników są legalne, dopuszczalne, mieszczą się w ramach ich uprawnień. Z drugiej strony powstaje pytanie, gdzie kończy się optymalizacja podatkowa, a zaczyna próba obejścia prawa podatkowego. Podatnik ma bowiem prawo do maksymalizacji zysku, przy jednoczesnym braku obowiązku takiego ukształtowania swej działalności, by następowała maksymalizacja obciążenia podatkowego. Zatem pytanie dotyczy tego, na ile organy podatkowe, stojące przecież na straży interesów fiskalnych państwa, mogą oceniać określone stosunki cywilnoprawne, jeśli te ostatnie rzutują na kwalifikację podatkową. Zagadnienie to jest bardzo złożone, zresztą jego specyfika może się różnić nawet w kontekście poszczególnych podatków (VAT, podatek dochodowy), przy czym „przed nawias” wychodzą przepisy ordynacji podatkowej.

Oprócz art. 199a ustawodawca wprowadził do porządku prawnego instytucję klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania.