Rychter Renata Alicja, Warunki prawne i zasady swobody wykonywania przewozów kabotażowych w prawie Unii Europejskiej

Jednym z podstawowych założeń prawa Unii Europejskiej z zakresu międzynarodowego transportu drogowego rzeczy jest stworzenie wspólnej polityki transportowej, która musi pociągać za sobą zniesienie wszelkich ograniczeń wobec usługodawców na podstawie ich przynależności państwowej lub faktu, że mają siedzibę w innym państwie członkowskim niż to, w którym usługa ma być świadczona. Oznacza to, że tzw. przewozy kabotażowe, tj. usługi transportowe wykonywane przez przedsiębiorcę mającego siedzibę w innym państwie członkowskim powinny odbywać się swobodnie. Jednakże, czy rzeczywiście tak się stało? Prawodawca unijny założył bowiem, że w celu niezakłóconego i elastycznego przebiegu procesu całkowitego „otwarcia” rynku transportu drogowego rzeczy na terytorium Unii Europejskiej, należy przewidzieć przejściową regulację dotyczącą kabotażu, na okres poprzedzający wprowadzenie ostatecznej regulacji dotyczącej harmonizacji rynku drogowego transportu rzeczy. Polscy przewoźnicy drogowi, podobnie jak przewoźnicy mający siedziby w innych krajach członkowskich, które przystąpiły do Unii Europejskiej w 2004 r., objęci byli okresem przejściowym na swobodne wykonywanie przewozów drogowych na terytorium innych państw członkowskich niż państwo siedziby. Traktat Akcesyjny z 2004 r. zakładał bowiem, że upływ tego okresu nastąpi 30 kwietnia 2009 r. Oznaczało to, że od 1 maja 2009 r. przedsiębiorcy z Estonii, Łotwy, Litwy, Polski, Słowacji, Republiki Czeskiej oraz Węgier posiadający licencję wspólnotową mogli wykonywać przewozy kabotażowe w każdym innym państwie członkowskim. Czy w istocie wraz z upływem powyższego okresu przejściowego przewozy kabotażowe mogą być wykonywane bez jakichkolwiek ograniczeń? Jaka jest praktyczna strona realizacji tego rodzaju przewozów w poszczególnych państwach członkowskich? Jak służby kontrolne weryfikują, czy przewoźnik nie nadużywa „dobrodziejstw” związanych ze swobodą przewozów kabotażowych, i wreszcie – czy swoboda wykonywania przewozów kabotażowych nie jest uzależniona od pewnych warunków prawa Unii Europejskiej lub prawa krajowego?

Komentarz obejmuje odpowiedzi na powyższe pytania i dodatkowo wskazuje na ewentualne sankcje dla przewoźników drogowych, którzy wykonywali przewozy kabotażowe ze zbyt dużą częstotliwością lub naruszając inne warunki wykonywania tego rodzaju przewozów.