Oleszko Aleksander, Status prawny notariusza po dodaniu rozdz. 3a i 3b Prawa o notariacie w ujęciu krajowym i unijnym

W odróżnieniu od niektórych państw europejskich, a następnie z obszaru Unii Europejskiej, począwszy od zunifikowanego polskiego prawa notarialnego zawód notariusza ma charakter jednorodny (tzn. czystego notariatu), wykluczający możliwość równoczesnego wykonywania zawodu adwokata (m.in. w RFN) bądź jakiegokolwiek innego. Przewidziane w art. 19 pr. not. wyjątki w ramach wolności wykonywania innego zawodu wykluczają nawet możliwość podważania wykonywania zawodu notariusza jako osoby zaufania publicznego . Niezależnie od różnego rozumienia tego określenia (pkt 1 poniżej) status prawny notariusza ewoluuje nie poprzez zmianę normatywną treści art. 2 § 1 pr. not., ale jego charakter w coraz szerszym zakresie wyznaczają zmiany ustawy ustrojowej dotyczące poszerzania rodzajów czynności notarialnych (art. 79 pkt 1a, 1b, 8a pr. not.) oraz postępowań notarialnych (rozdział 3a oraz 3b pr. not.) (pkt 2 i 3 poniżej). W szczególności „włączenie” polskiego notariatu w jednolity system europejskiego poświadczenia spadkowego wprowadza zawód notariusza w europejski obrót prawny i kompetencję bezpośredniego implementowania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 650/2012 z 4.07.2012 r. w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń, przyjmowania i wykonywania dokumentów urzędowych dotyczących dziedziczenia oraz w sprawie ustanowienia europejskiego poświadczenia spadkowego – dalej rozporządzenie spadkowe, które weszło w życie 16.08.2012 r., a jego stosowanie rozpoczęto 17.08.2015 r. , w ramach sprawowania funkcji szeroko rozumianego wymiaru sprawiedliwości, w którym notariusze „związani są zasadami jurysdykcji”, a przepływ wydawanych przez nich dokumentów urzędowych powinien odbywać się zgodnie z przepisami o ich uznawaniu, wykonalności i wykonywaniu (por. motyw 22 rozporządzenia spadkowego). Przyznanie notariuszom kompetencji w zakresie sprawowania jurysdykcji krajowej w notarialnym postępowaniu spadkowym (pkt 2 i 3 poniżej) jest czymś więcej od dotychczasowego wykonywania jurysdykcji prewencyjnej (pkt 4 poniżej).