Księżak Paweł, Spadkowe prawo - skutki wydziedziczenia zstępnego w razie niepowołania spadkobierców - uprawnienie zstępnego wydziedziczonego do zachowku. Glosa do uchwały SN z dnia 3 grudnia 2015 r., III CZP 85/15

Problem, przed którym stanął Sąd Najwyższy (dalej jako SN) daje się sformułować niezwykle jasno, ale jego rozwiązanie wymaga już dłuższej analizy. Chodzi o pytanie odnoszące się do skutków wydziedziczenia zstępnego w sytuacji, gdy spadkodawca nie powołał spadkobierców: czy zstępny wydziedziczonego zstępnego ma w takim wypadku jedynie prawo do zachowku (art. 1011 kodeksu cywilnego ), czy może dochodzi on do spadku jako spadkobierca ustawowy. Stanowisko wyrażone w uchwale jest – co do zasady – prawidłowe, ale wymaga innego uzasadnienia. Poważne wątpliwości budzi natomiast rozstrzygnięcie konkretnej sprawy.

Trzeba wyjść od spostrzeżenia, że wydziedziczenie to pozbawienie prawa do zachowku (art. 1007 k.c.). Nie budzi żadnych wątpliwości w nauce prawa i judykaturze, że wydziedziczenie (sensu stricto) oznacza równocześnie wolę odsunięcia osoby wydziedziczanej od dziedziczenia (wydziedziczenie sensu largo). Wyłączenie od dziedziczenia ustawowego nie musi być wyraźne, wystarczy, że wola...