Stefański Ryszard A., Glosa do wyroku SN z dnia 6 grudnia 2006 r., III KK 181/06

Nie kwestionując dopuszczalności odczytania wyjaśnień zmarłego oskarżonego w sprawie współoskarżonego, gdyż - jak słusznie podniósł SN w glosowanym wyroku - z zasady bezpośredniości wynika, że przed sądem należy przeprowadzać dowody pierwotne, jednakże zasada ta ma charakter instrumentalny w stosunku do zasady prawdy materialnej, której realizacja niekiedy może nastąpić w sposób najbardziej zbliżony do dowodu pierwotnego, czyli przez odczytanie protokołów wyjaśnień oskarżonego, który zmarł po ich złożeniu, nie sposób jednak aprobować wskazanej podstawy prawnej tej czynności.

Wątpliwości co do przyjęcia właściwej podstawy prawnej dla odczytania takich wyjaśnień wynikają z tego, że kpk nie zawiera przepisu, który - tak jak w wypadku śmierci świadka (art. 391 § 2 kpk) - upoważniałby do odczytania wyjaśnień oskarżonego, który zmarł.

Przepisy kpk expressis verbis dopuszczają odczytanie wyjaśnień oskarżonego w sytuacji, gdy oskarżony odmawia wyjaśnień lub wyjaśnia odmiennie niż poprzednio albo...