Smyczyński Tadeusz, Glosa do wyroku SN z dnia 26 października 2000 r., II CKN 956/99

W omawianym orzeczeniu wyeksponowano dwa zagadnienia. Pierwsze z nich, chyba jurydycznie najdonioślejsze, dotyczy wpływu odmowy małżonka niewinnego zgody na rozwód na rozstrzygnięcie o żądaniu rozwodu przez małżonka wyłącznie winnego i, jak sformułował SN, domniemania zgodności odmowy z zasadami współżycia społecznego. Druga kwestia wynika ze stanu faktycznego będącego podstawą oceny pożycia stron, tj. ocena braku potomstwa wskutek bezpłodności jednego z małżonków, powodującego rozkład pożycia małżeńskiego. Analizę orzeczenia warto zacząć od tej drugiej kwestii, ponieważ jej wyjaśnienie ułatwi ocenę odmowy zgody na rozwód w tej konkretnej sprawie, ale i pozwoli sformułować uwagi ogólnej natury.

Jedną z funkcji małżeństwa jest prokreacja i na ogół małżonkowie dotkliwie odczuwają brak potomstwa. Brak własnego dziecka nie jest jednak sam w sobie podstawą usprawiedliwiającą żądanie rozwodu, a małżonkowie bezdzietni często pozostają w zgodnym wspólnym pożyciu. Samo małżeństwo jest bowiem...