Makar Walenty, Glosa do wyroku SN z dnia 22 marca 1994 r., WR 45/94

Przestępstwa przeciwko obowiązkowi służby wojskowej podlegają jurysdykcji sądów wojskowych. Sprawcami przestępstw określonych m.in. w art. 230 ust. 3 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Tekst jednolity: Dz. U. 1992 r. Nr 4 poz. 16 z późn. zm.) mogą być wyłącznie osoby cywilne, którym nie przysługuje status „żołnierza". Osoby te jednak nie posiadają cech podmiotu przestępstwa wojskowego, np. art. 305 kk, co - jak wskazuje praktyka orzecznicza - nie zawsze jest przestrzegane przez organy ścigania i sądy I instancji.

Motywy tych przestępstw mogą być wielorakie i dotyczą w zasadzie negatywnego stosunku sprawcy do służby wojskowej w ogóle, a niekiedy nawet do jej substytutu - tzw. służby zastępczej.

Wprawdzie „przekonania religijne" przestały dominować jako wiodący motyw tego rodzaju przestępstw wśród osób cywilnych z chwilą wprowadzenia zamiennej służby zastępczej, to jednak problem „niechęci"do wszelkich form czynnej służby wojskowej...