Draniewicz Bartosz, Glosa do wyroku SN z dnia 20 maja 2004 r., II CK 354/03

1. Wprowadzenie

Glosowane orzeczenie dotyczy fundamentalnego zagadnienia sprzeczności czynności prawnej z zasadami współżycia społecznego. Artykuł 58 kc przewiduje dotkliwą sankcję w przypadku takiej sprzeczności, a mianowicie bezwzględną nieważność czynności prawnej, co w przełożeniu na płaszczyznę procesową in concreto doprowadziło do oddalenia powództwa.

Mając na uwadze tak daleką konsekwencję prawną, można mówić o pewnej „nieprzewidywalności” funkcjonowania systemu prawnego. Sądy, odwołując się do zasad współżycia społecznego i traktujące je jako probierz kontroli danej czynności prawnej, powinny korzystać z tejże klauzuli rzeczywiście wyjątkowo i z mocnym oraz konkretnym uzasadnieniem aksjologicznym .

Prima facie rozstrzygnięcie Sądu Najwyższego w niniejszej sprawie nie budzi wątpliwości. Jeżeli bowiem na mocy umowy stron jedna z nich ma ograniczoną swobodę prowadzenia działalności gospodarczej, to rzeczywiście sprzeczność z zasadami współżycia społecznego, a w szczególności dobrymi...