Homplewicz Janusz, Glosa do wyroku NSA z dnia 24 lutego 1989 r., I SA 1104/88

1. Bezpłatność szkolnictwa ustanowiona została jako zasada ogólna w art. 72 Konstytucji z 1952 r. i następnie powtórzona w ustawie z dnia 15 lipca 1961 r. o rozwoju systemu oświaty i wychowania (Dz. U. 1961 r. Nr 32 poz. 160) mówiącej, że „nauka w szkołach jest bezpłatna" (art. 3 ust. 1 tej ustawy). Jest jednak rzeczą znamienną, że oba te przepisy sformułowane zostały przede wszystkim jako wyraz określonych, ogólnych, oświatowych uprawnień obywateli. Jeżeliby z przepisów tych chcieć odczytać również określone obowiązki prawne - to przecież nie taki, że oto nie wolno prowadzić odpłatnej nauki szkolnej, gdy ktoś - rodzice ucznia - sam chce takie nakłady czy wydatki ponosić, ale raczej ten - że nie wolno zmuszać do opłat za naukę szkolną, a nadto skierowany do administracji państwowej, do władz szkolnych obowiązek prowadzenia bezpłatnego nauczania. Jeżeli bowiem obywatele PRL mają prawo do „bezpłatnego szkolnictwa"- to siłą rzeczy muszą w tych granicach znaleźć się i obowiązki, będące...