Mostowik Piotr, Glosa do wyroku NSA z dnia 10 października 2018 r., II OSK 2552/16

Tezy:

1. W każdej sprawie o stworzenie polskiego aktu stanu cywilnego w drodze transkrypcji (przeniesienia) treści zarejestrowanej za granicą znajduje zastosowanie art. 107 p.a.s.c. Odmowa transkrypcji z powodów określonych w tym przepisie następuje również w sytuacji zadeklarowania przez stronę, że wnioskowany polski akt ma być następnie wykorzystany jako dowód w szczegółowym postępowaniu w sprawie wyliczonej w art. 104 ust. 5 p.a.s.c. (np. o wydanie dowodu osobistego).

2. Zagraniczne akty stanu cywilnego mają moc dowodową też w szczegółowych postępowaniach przed organami administracji i sądami administracyjnymi, co potwierdza orzecznictwo Sądu Najwyższego na tle art. 1138 k.p.c. Tym samym odmowa transkrypcji, która powinna nastąpić z uwagi na potrzebę ochrony krajowego rozumienia stanu cywilnego oraz fundamentów prawa rodzinnego, w omawianych kazuistycznych stanach faktycznych nie pozbawia dziecka będącego polskim obywatelem możliwości uzyskania polskiego dokumentu tożsamości. Dla pozytywnego załatwienia sprawy dziecka wystarczające są inne rozwiązania niż odejście od rozumienia pochodzenia dziecka jako sumy macierzyństwa i ojcostwa.

3. W szczegółowej sprawie, która nie jest wyliczona w art. 104 ust. 5 p.a.s.c. (np. sprawie o potwierdzenie polskiego obywatelstwa dziecka), problemy dowodowe nie powinny w ogóle powstawać w praktyce, ponieważ możliwość wykazania pochodzenia od polskiego obywatela na podstawie zagranicznego aktu urodzenia nie znajduje ograniczenia w obowiązujących przepisach.

4. Z orzecznictwa ETPC oraz TSUE wynika, że zagadnienia stanu cywilnego i jego rejestracji pozostają domeną ustawodawcy krajowego, a z prawa międzynarodowego wiążącego Polskę nie wynika obowiązek uznania materialnych skutków treści zagranicznej rejestracji macierzyństwa lub ojcostwa.