Łętowska Ewa, Glosa do uchwały SN z dnia 5 października 2001 r., III CZP 46/01

1. Komentowane orzeczenie zawiera negatywną odpowiedź na pytanie (postawione przez Sąd Okręgowy w Warszawie) o dopuszczalność ustalenia w trybie art. 189 kpc, iż wykonywano w czasie wojny światowej prace przymusowe na rzecz III Rzeszy. Gdyby uzasadnienie tej odpowiedzi ograniczone było do argumentu, iż zgodnie z ustalonym orzecznictwem postępowanie sądowe o ustalenie nie może być wykorzystane w innym postępowaniu, wówczas wypadałoby się całkowicie zgodzić i z rozstrzygnięciem, i z uzasadnieniem. Jednakowoż Sąd Najwyższy prowadzi wywód w inny sposób: powiada, iż powództwa o ustalenie stosunku prawnego lub prawa mogą w ogólności dotyczyć tylko spraw cywilnych w rozumieniu kpc i uznając (przy pomocy mało przekonywającego wywodu), iż in concreto nie mamy do czynienia ze sprawą cywilną - z tą przede wszystkim motywacją udziela negatywnej odpowiedzi. Kierunek, sposób argumentacji i kompletność tak obranej drogi skłania do komentarza.

2. Zacznijmy od tła. Sprawa, na tle której wystąpiono z...