Ignatowicz Jerzy, Glosa do uchwały SN z dnia 22 września 1995 r., III CZP 118/95

I. Problematyka prawna płci człowieka w wypadku tzw. transseksualizmu, tj. silnego psychicznego poczucia przynależności do płci odmiennej aniżeli wynikająca z oznak zewnętrznych, jest wyjątkowo skomplikowana, tak zresztą jak każda sytuacja, gdy na los stosunku prawnego lub prawa ma wpływ na element psychiczny. W wypadku transseksualizmu ten element jest rozstrzygający, co znajduje nawet wyraz w przyjętej terminologii, która określa płeć wynikającą z przekonania jako płeć psychiczną. Nic przeto dziwnego, że zarówno doktryna, jak i orzecznictwo są dalekie - mimo wielu już na ten temat wypowiedzi - od zgodności poglądów.

II. Jedną z przyczyn utrzymującej się rozbieżności stanowisk w orzecznictwie jest to, że sądy nie zawsze mają na uwadze, iż powyższa problematyka ma dwojaki charakter: materialnoprawny i formalnoprocesowy. Problem materialnoprawny sprowadza się do pytania, czy owo poczucie przynależności do innej płci aniżeli płeć ujawniona w akcie urodzenia na podstawie cech zewnętrznych...