Nowość Łuczak Konrad, Dyrektywa CAFE a uzyskanie odstępstwa od BAT-AELs – glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 9.03.2023 r., C-375/21, Sdruzhenie "Za Zemyata – dostap do pravosadie" i in. przeciwko Izpalnitelen director na Izpalnitelna agentsia po okolna sreda i "TETS Maritsa iztok 2" EAD

Glosowanym wyrokiem Trybunał Sprawiedliwości rozwinął zamknięty katalog przesłanek uzyskania dla instalacji przemysłowych odstępstwa od poziomów emisji powiązanych z najlepszymi dostępnymi technikami (tzw. BAT-AELs), który został uregulowany w art. 15 ust. 4 dyrektywy IED . Przyznanie odstępstwa umożliwia w praktyce wyższą emisję określonych zanieczyszczeń, jak np. dwutlenku siarki, niż wynika to z BAT-AELs. Jedna spośród przesłanek stanowi, że przyznanie odstępstwa nie może spowodować znaczącego zanieczyszczenia, co TS prawotwórczo uzupełnił poprzez skorzystanie z przepisów dyrektywy CAFE – kluczowej w dziedzinie ochrony powietrza atmosferycznego. Przyznanie odstępstwa staje się niedopuszczalne, gdy przyczyni się ono do przekroczenia standardów jakości powietrza ustalonych dyrektywą CAFE. Trybunał Sprawiedliwości nie postąpił jednak konsekwentnie, ponieważ dopuścił przyznanie odstępstwa w sytuacji, w której standardy powietrza już zostały przekroczone, lecz treść odstępstwa nie naruszałaby postanowień obowiązującego planu ochrony jakości powietrza. Innymi słowy, jeżeli powietrze jest dobrej jakości, to trzeba ją utrzymać, jeżeli niskiej, to można ją nieco pogorszyć, o ile nie stoi to w sprzeczności z planem ochrony jakości powietrza. Istotne jest przy tym, aby uwzględniać stan jakości powietrza i plany dla wszystkich terenów, na które oddziałuje emisja zanieczyszczeń z instalacji, a nie tylko terenu, gdzie położona jest instalacja. W państwach wciąż zmagających się z problemem zanieczyszczonego powietrza, takich jak Polska czy Bułgaria, rzetelna i skuteczna realizacja wyroku TS przez organy administracyjne prawdopodobnie objawi się w ograniczeniu liczby przyznawanych odstępstw, a już z pewnością poważnie skomplikuje proces oceny zasadności jego przyznania.