Machnikowski Piotr, Cywilne prawo - zobowiązania - odstąpienie od umowy o dzieło - przedawnienie roszczeń o zwrot spełnionych świadczeń. Glosa do wyroku SN z dnia 21 października 2010 r., IV CSK 112/10

Glosowany wyrok rozstrzyga ważną kwestię materialnego prawa cywilnego, dotyczącą terminu przedawnienia roszczeń o zwrot świadczeń spełnionych na podstawie umowy o dzieło, od której odstąpiono w wykonaniu ustawowego prawa odstąpienia od umowy wzajemnej. W wyroku tym SN uznał, że wymienione roszczenia podlegają przedawnieniu w terminie ogólnym, określonym w art. 118 k.c., a nie w terminie przewidzianym dla roszczeń z umowy o dzieło, wyznaczonym przez art. 646 k.c.

Uzasadnienie tego poglądu opiera się na twierdzeniu, że odstąpienie od umowy ma skutek wsteczny, a art. 494 k.c., przewidujący obowiązek zwrotu spełnionych świadczeń, jest samoistną podstawą rozliczeń stron, oderwaną od postanowień umowy i niezależną od jej charakteru prawnego. W wyniku odstąpienia - jak uznaje SN - przyjmuje się fikcję, że umowa nie była zawarta. Dlatego podstawą roszczeń z art. 494 k.c. nie mogą być postanowienia umowy, która w sensie prawnym już nie istnieje. Dlatego nie można do tych roszczeń stosować...