Hetko Aleksander, Możdżeń-Marcinkowski Michał, Zbywalność praw i roszczeń z dekretu o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m.st. Warszawy a sukcesja w prawie administracyjnym – rozważania na kanwie wyroków Naczelnego Sądu Administracyjnego z 29.08.2022 r.: I OSK 707/20, I OSK 1717/20, I OSK 2034/20, I OSK 2875/20, oraz uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z 30.06.2022 r., I OPS 1/22 – analiza orzecznictwa

W Polsce nie kwestionowano dotychczas zbywalności praw i roszczeń byłych właścicieli oraz ich następców prawnych powstałych na tle komunistycznej nacjonalizacji dokonanej dekretem warszawskim z 26.10.1945 r. Taki stan rzeczy diametralnie zmieniły ostatnio cztery wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego z 29.08.2022 r. Ich analiza wskazuje na rewolucyjny charakter wykładni sądowej, arbitralny i bardzo wybiórcze ujęcie szeregu pojęć prawnych takich jak: strona w Kodeksie postępowania administracyjnego, interes prawny, następcy prawni, uprawnienie czy roszczenie. Sąd zakwestionował status procesowy stron całej grupy jednostek oraz firm, które legalnie nabyły roszczenia byłych właścicieli i uczestniczą w postępowaniach administracyjnych. Sąd administracyjny zastosował skrajny pogląd o ograniczonej możliwości sukcesji w prawie administracyjnym, pomijając kwestie aktów administracyjnych rzeczowych i szereg problemów podnoszonych w doktrynie prawa. Autorzy wskazują na problemy graniczne prawa cywilnego i publicznego, których Naczelny Sąd Administracyjny nie uwzględnił. Wskazano również na niebezpieczeństwo naruszenia zasady zupełności sytemu prawnego oraz pewności obrotu prawnego.