Pieszczek Martyna, Zasada lex retro non agit w kontekście zbrodni wojennych - rozważania na tle orzeczeń ETPCz w sprawie Kononov v. Łotwa

Zakaz retroakcji prawa karnego, wyrażany łacińską paremią lex retro non agit, stanowi pewien skrót myślowy, gdyż sama formuła niedopuszczalności działania prawa karnego wstecz w pełni go nie wyczerpuje. Już w pierwszej międzynarodowej artykulacji tego zakazu, czyli Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela, był on traktowany jako element pewnego pakietu gwarancji składających się łącznie na zasadę określoności przestępstw i kar oraz pewności sytuacji prawnej człowieka na tle prawa karnego. Najpełniej zatem istotę wolności od retroaktywnego stosowania prawa karnego oddaje nie tyle formuła lex retro non agit, ile szersza prawnokarna zasada nullum crimen, nulla poena sine lege poenali anteriori. Zasada ta została następnie zawarta w kolejnych aktach prawnych z zakresu międzynarodowej ochrony praw człowieka - m.in. Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z 4.11.1950 r. (dalej jako EKPCz) i Międzynarodowym Pakcie Praw Obywatelskich i Politycznych z 16.12.1966 r.