Kamiński Ireneusz Cezary, Zakaz karania bez podstawy prawnej - orzecznictwo ETPCz za lata 2008-2010

Zawarty w art. 7 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka (dalej jako Konwencja lub EKPCz) zakaz karania bez podstawy prawnej, wyrażany paremią nullum crimen (nulla poena) sine lege anteriori, to jeden z niekwestionowanych kanonów nowoczesnego prawa karnego. Zakaz zajmuje też szczególne miejsce w konwencyjnym systemie ochrony praw człowieka, co znajduje wyraz w niedopuszczalności uchylenia się od stosowania tego zakazu na mocy art. 15 Konwencji (w stanie niebezpieczeństwa publicznego) . Można więc oczekiwać, że wyroki stwierdzające naruszenie podstawowego zakazu wyrażonego w art. 7 EKPCz wystąpią sporadycznie i nie będą dotyczyć państw, gdzie rygor należytej podstawy dla ścigania czynu, jako przestępstwa, i wymierzania kary stanowi element ugruntowanej kultury prawnej. I rzeczywiście w latach 2008–2010 Europejski Trybunał Praw Człowieka (dalej jako ETPCz) tylko 8 razy konstatował złamanie art. 7 Konwencji. Ale jednocześnie wyroki te zapadały – co musi zaskakiwać – także przeciwko takim krajom, jak Niemcy, Włochy czy Hiszpania. Co również ważne, sprawy związane z zarzutem braku podstawy dla karania ETPCz często rozpoznawał jako 17-osobowa Wielka Izba. Wskazuje to, że skargi ujawniały skomplikowane zagadnienia prawne, dotyczące m.in. stosowania w krajowym porządku prawnym reguł prawa międzynarodowego.