Jurewicz Daniel, Kowalska Iwona, Uzależnienie budżetów jednostek samorządu terytorialnego od transferów z budżetu państwa

Problematyka transferów z budżetu państwa przekazywanych do budżetów jednostek samorządu terytorialnego (JST) jest zagadnieniem interesującym zarówno pod względem poznawczym, jak i aplikacyjnym. Choć transfery te są obecnie traktowane jako nieodłączny element sytemu finansów publicznych w kontekście realizacji zasady subsydiarności i zasady adekwatności środków do zadań, to jednak ich dominujący udział w dochodach ogółem JST może stanowić zagrożenie dla samodzielności finansowej JST w Polsce. Celem artykułu jest określenie skali uzależnienia budżetów JST od transferów z budżetu państwa. Realizacji powyższego celu służyła metoda krytycznej analizy literatury przedmiotu oraz aktów prawnych dotyczących systemu dochodów JST oraz analityczne ujęcie danych o dochodach JST w latach 2002–2019. Wyniki badań wskazują, że uzależnienie samorządowych finansów od centralnych transferów jest zjawiskiem postępującym, choć zróżnicowanym w zależności od rodzaju JST. Udział tych transferów w dochodach ogółem JST przekracza nawet 90% ich dochodów ogółem (województwa samorządowe). Samodzielność finansowa polskich samorządów jest zatem mocno ograniczana, a skutkiem tak silnego uzależnienia od budżetu państwa mogą być utrudnienia w planowaniu i wykonaniu budżetu JST.