Kułaga Łukasz, Unia Europejska a zmiana paradygmatu w międzynarodowym prawie inwestycyjnym

Przejęcie kompetencji przez Unię Europejską w zakresie inwestycji bezpośrednich wraz z wejściem w życie Traktatu z Lizbony nastąpiło równocześnie z procesem zintensyfikowania globalnej debaty dotyczącej znaczenia międzynarodowego prawa inwestycyjnego oraz jego wpływu na swobodę regulacyjną państw, w szczególności w zakresie poszanowania praw człowieka, praw pracowniczych oraz ochrony środowiska. Debata ta, w największym stopniu w państwach członkowskich, wykroczyła poza ramy dyskusji akademickiej i objęła szerokie kręgi społeczeństwa obywatelskiego. Aktywność wielu rozmaitych grup społecznych, przede wszystkim państw Europy Zachodniej, spowodowała zaangażowanie Parlamentu Europejskiego (PE) w tym zakresie. W kolejnych rezolucjach PE podkreślał swoje zainteresowanie procesem zawierania międzynarodowych porozumień inwestycyjnych przez UE, przedstawiając równocześnie wiele postulatów dotyczących kształtu tej polityki . Procesy te, potwierdzone dodatkowo wynikami bezprecedensowych konsultacji społecznych w tym zakresie, pociągnęły za sobą zmianę podejścia Komisji Europejskiej (dalej jako Komisja) . Nie jest zatem zaskakujące, że w swoim komunikacie z 2015 r. Komisja stwierdziła: „Nie chodzi więc o to, czy należy zmienić system, ale o to, jak to zrobić. Utrzymanie status quo nie wchodzi w rachubę” . W rezultacie, nolens volens, Unia stała się wiodącym globalnie podmiotem dążącym do przeprowadzenia fundamentalnych zmian w międzynarodowym prawie inwestycyjnym.