Kohutek Konrad, Stosowanie reguł wspólnotowego prawa konkurencji przez sądy krajowe

Wspólnotowe reguły konkurencji zostały określone w art. 81 i 82 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską (dalej jako TWE ). Ten pierwszy przepis przewiduje zakaz kolektywnych praktyk antykonkurencyjnych (tj. mających na celu lub skutkujących ograniczenie konkurencji wewnątrz wspólnego rynku). Zakaz ten nie jest jednak bezwzględny. Podlega on uchyleniu, gdy dana praktyka spełnia warunki określone w art. 81 ust. 3 TWE. W art. 81 ust. 1 TWE zawarto także katalog porozumień antykonkurencyjnych, wymieniając m.in. porozumienia cenowe, kontyngentowe, podziałowe (katalog ten ma charakter wyłącznie przykładowy). Z kolei art. 82 TWE ustanawia zakaz nadużywania pozycji dominującej przez jedno lub więcej przedsiębiorstw. Przepis ten nie definiuje ani pojęcia pozycji dominującej, ani samego zachowania, które stanowi jej nadużycie. Pojęcia te zostały sprecyzowane w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (dalej jako ETS).

Reguły stosowania art. 81 i 82 TWE określono w rozporządzeniu Rady WE nr 1/2003 (dalej jako rozporządzenie 1/2003). Rozporządzenie to obowiązuje od 1.05.2004 r., wprowadzając wiele istotnych zmian w zakresie stosowania wspólnotowych reguł konkurencji. Jedną z nich jest przyznanie także sądom państw członkowskich Unii Europejskiej prawa do stosowania art. 81 i 82 TWE w pełnym zakresie. Podstawą tego jest art. 6 rozporządzenia 1/2003 (szerzej o tym uprawnieniu zob. pkt II niniejszego opracowania). Zmiana ta koresponduje ze zniesieniem systemu notyfikacji i zastąpieniem go zasadą bezpośrednio stosowanych wyjątków (chodzi tu o wyjątki od zakazu stosowania praktyk antykonurencyjnych określonych w art. 81 ust. 1 TWE). Podstawą prawną tych wyjątków jest art. 81 ust. 3 TWE, odnośnie do stosowania którego Komisja utraciła wyłączność na rzecz organów krajowych (zatem - obok sądów - także organów ochrony konkurencji), jak i samych przedsiębiorstw (oraz ich związków).

Obok art. 6, regulacją rozporządzenia 1/2003 odnoszącą się bezpośrednio do kwestii związanych ze stosowaniem art. 81 i 82 TWE przez sądy krajowe, jest także art. 15 tegoż rozporządzenia). Określono w nim zasady współpracy między Komisją i organami ochrony konkurencji państw członkowskich a sądami tych państw (zob. pkt VII opracowania). Ponadto, w celu wyjaśnienia kwestii - zarówno o charakterze prawnym, jak i zagadnień "technicznych", jakie w praktyce mogą występować w związku ze stosowaniem przez sądy krajowe wspólnotowych reguł konkurencji - Komisja wydała stosowne obwieszczenie; jego postanowienia będą przytaczane w dalszej części niniejszego opracowania.