Siwicki Maciej, Przestępstwo zniesławienia w ujęciu prawnoporównawczym

W Polsce stosunek ustawodawcy do karalności zniesławienia wyraża art. 212 kodeksu karnego . Przewiduje on odpowiedzialność karną za pomówienie innej osoby, grupy osób, instytucji, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej o takie postępowanie lub właściwości, które mogą ją poniżyć w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności. W art. 212 § 2 k.k. przyjęto rozwiązanie nieznane poprzednim polskim kodyfikacjom karnym, polegające na uznaniu za okoliczność uzasadniającą surowszą odpowiedzialność karną uczynienie przez sprawcę zarzutu zniesławiającego za pomocą środków komunikacji masowej (typ kwalifikowany) . Warunki wyłączenia bezprawności zarzutów formalnie wypełniających znamiona zniesławienia zostały określone w art. 213 § 1 i § 2 k.k. Zgodnie z art. 213 § 1 k.k. nie ma przestępstwa, jeżeli zarzut uczyniony niepublicznie jest prawdziwy. Oprócz powyższego dowód prawdy jest na podstawie art. 213 § 2 pkt 2 k.k. dopuszczalny, gdy:

a) zarzut był postawiony publicznie, ale sprawca działał w obronie uzasadnionego interesu społecznego, a zarzut nie dotyczył okoliczności życia prywatnego lub rodzinnego,

b) zarzut był postawiony publicznie, ale dotyczył postępowania osoby pełniącej funkcję publiczną, z wyłączeniem okoliczności życia prywatnego lub rodzinnego,

c) zarzut dotyczy życia prywatnego lub rodzinnego i ma zapobiec niebezpieczeństwu dla życia lub zdrowia człowieka albo demoralizacji małoletniego.

Oprócz powyższych regulacji prawnokarnych skuteczna ochrona czci i dobrego imienia gwarantowana jest również w świetle prawa cywilnego (art. 23 i art. 24 kodeksu cywilnego ). Na tym tle coraz powszechniej są podnoszone głosy, że wystarczającym środkiem ochrony prawnej dla osób pomówionych jest sankcja cywilna . Można przy tym zauważyć, że osoby wypowiadające ten pogląd bardzo często dla uzasadnienia, czy też wsparcia swojego stanowiska odwołują się do rozwiązań przyjętych w innych państwach. W powyższym kontekście zasadne wydaje się dokonanie oceny formuły karalności zniesławienia, przyjętej w świetle polskiego ustawodawstwa na tle europejskich i międzynarodowych standardów normatywnych.