Pyka Michał, Przejęcie dominującej spółki akcyjnej przez jej zależną spółkę z o.o.

Jednym ze szczególnych typów łączenia spółek poprzez przejęcie jest przejęcie spółki dominującej przez jej spółkę zależną, określane również jako down stream merger albo połączenie odwrotne. Znajduje ono zastosowanie w ramach restrukturyzacji grup kapitałowych , a także jako narzędzie optymalizacji podatkowej pozwalające wykorzystać podatkowo stratę wykazaną przez spółkę zależną . Ponadto, może zostać wykorzystane do osiągnięcia efektu przeniesienia siedziby statutowej zagranicznej spółki do Polski – poprzez utworzenie w Polsce spółki zależnej, która przejęłaby następnie swoją zagraniczną spółkę matkę . Przejęcie spółki dominującej przez jej spółkę zależną nie różni się od pozostałych typów łączenia spółek przez przejęcie. Polega ono na przeniesieniu całego majątku przejmowanej spółki dominującej na przejmującą spółkę zależną w zamian za udziały, które przejmująca spółka zależna wydaje akcjonariuszom bądź udziałowcom przejmowanej spółki dominującej (art. 492 § 1 pkt 1 kodeksu spółek handlowych ) . Za w pełni dopuszczalne należy uznać przejęcie dominującej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością przez jej zależną spółkę akcyjną. W rezultacie takiego przejęcia zależna spółka akcyjna nabywa własne akcje (posiadane dotychczas przez dominującą spółkę z o.o.), z których to akcji nie może wykonywać prawa głosu (art. 364 § 2 k.s.h.) . Nabycie takie jest jednak w pełni dopuszczalne ze względu na treść art. 362 § 1 pkt 3 k.s.h., który zezwala na nabycie przez spółkę własnych akcji w drodze sukcesji uniwersalnej . Istotne wątpliwości budzi natomiast dopuszczalność przejęcia dominującej spółki akcyjnej przez jej zależną spółkę z o.o.⁸ Problematyka ta będzie stanowić przedmiot poniższych rozważań. Podjęta zostanie też próba znalezienia alternatywnych sposobów osiągnięcia celu omawianego typu przejęcia.