Czekaj Mirosław, Kowalska Iwona, Problem samodzielności finansowej jednostek samorządu terytorialnego na przykładzie systemu finansowania gospodarki odpadami w gminach

Problematyka systemu finansowania gospodarki odpadami została zaprezentowana w kontekście samodzielności finansowej gmin z uwypukleniem zasady adekwatności środków do zadań – kluczowej dla oceny jej zakresu. Powyższy kontekst uzasadnia stan legislacji, z którego wynika wprawdzie wpisanie do dochodów gmin środków z tytułu opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi, ale w którym równocześnie zawarto zapisy ograniczające działania gmin nie tylko w kształtowaniu wysokości tych dochodów, lecz także w zakresie ich wydatkowania. Wywołuje to problemy z samobilansowaniem się systemu gospodarki odpadami. Celem artykułu jest identyfikacja skali deficytu tego systemu oraz czynników kształtujących ten deficyt. Realizacji powyższego celu służyła metoda krytycznej analizy aktów prawnych dotyczących systemu finansowania gospodarki odpadami, a także analityczne ujęcie danych o dochodach i wydatkach z zakresu gospodarki odpadami w gminach w latach 2015–2019. Z przeprowadzonych badań wynika narastająca skala deficytu systemu gospodarowania odpadami komunalnymi w Polsce. Sytuacja ta jest efektem szybkiego wzrostu kosztów realizacji zadań dotyczących gospodarowania odpadami komunalnymi przy ograniczonej możliwości reakcji gmin po stronie dochodowej. Wśród postulowanych zmian wskazuje się na konieczność wprowadzenia rekompensat dla gmin mających na celu przeciwdziałanie narastaniu deficytu systemu.