Currit Marta, Polityka karna sądów w odniesieniu do wybranych przestępstw przeciwko wierzycielom w świetle danych statystycznych Ministerstwa Sprawiedliwości

Streszczenie

Przedmiotem niniejszej publikacji jest analiza polityki karnej sądów w odniesieniu do sprawców przestępstw opisanych w art. 300 § 1–3 k.k. oraz art. 301 § 1 k.k. w świetle danych statystycznych udostępnionych przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Wybrane przestępstwa należą w szerszym zakresie do kategorii przestępstw przeciwko obrotowi gospodarczemu, a w węższym zakresie do grupy przestępstw przeciwko wierzycielom. Najogólniej rzecz ujmując, polegają one na transferze składników majątku dłużnika wpływającym na możliwość zaspokojenia wierzycieli. Wybrane przestępstwa łączy ich materialno-prawny charakter. Udostępnione dane obejmują dane o wyrokach skazujących wydanych w sprawach o ww. przestępstwa na przestrzeni lat 1999–2016 oraz dane o karach wymierzanych sprawcom tych przestępstw w latach 2008–2016. Analiza danych odprowadziła do następujących konkluzji: (a) w latach 1999–2004 (w przypadku niektórych przestępstw był to 2005 rok) miał miejsce stopniowy wzrost liczby skazań za wyżej opisane przestępstwa, natomiast po 2006 roku poziom skazań za omawiane przestępstwa zaczął spadać, co musiało łączyć się z mniejszą liczbą prowadzonych postępowań przygotowawczych oraz wniesionych aktów oskarżenia; (b) w statystykach dominowały wyroki skazujące za czyn z art. 300 § 2 k.k. (polegający na wyzbyciu się składników majątku w celu udaremnienia wykonania orzeczenia organu państwowego); (c) sprawcom najczęściej wymierzano karę pozbawienia wolności w wymiarze poniżej jednego roku z jednoczesnym zawieszeniem jej wykonania na okres próby. W ocenie autorki, należy przemyśleć strukturę wybranych przestępstw przeciwko wierzycielom, albowiem trudność w ustaleniu znamion większości z nich może stać na przeszkodzie ich ściganiu. Sformułowano postulat szerszego sięgania przez sądy po kary nieizolacyjne będące sankcjami adekwatniejszymi dla przestępstw o charakterze ekonomicznym.