Knawa Katarzyna, Podatek u źródła – czyli o poprawieniu niektórych błędów oraz o tych, które nadal wymagają dopracowania

Ponad cztery lata temu zrewolucjonizowano przepisy dotyczące podatku u źródła. Nie oznacza to jednak, że od tego czasu one obowiązują. Nowym rozwiązaniom już na początku zarzucono wiele błędów, a jednym z powtarzających się wątków krytycznych jest niedostosowanie tych przepisów do rzeczywistości obrotu międzynarodowego. Skutkiem tego było aż sześciokrotne odroczenie wejścia nowych zasad w życie oraz wielokrotne nowelizacje przepisów, które można już liczyć w dziesiątkach.

Kolejna nowelizacja , wprowadzona od 1.01.2023 r., nie jest jednak wyczerpująca, a celem tego artykułu jest ocena zmodyfikowanych przepisów oraz ponowna próba wykazania, w jakim zakresie brak zmian powoduje, że podatek ten nie spełnia reguły poprawnej legislacji oraz nie jest zgodny z zasadą nullum tributum sine lege certa, o której mowa w art. 217 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2.04.1997 r. – dalej Konstytucja.

Czynnikiem sprawczym do poruszenia tego drugiego wątku jest szeroko omawiane w prasie – a błędne w swej tezie w ocenie autorki – orzeczenie Naczelnego Sądu Administracyjnego z 31.01.2023 r. , w którym Sąd nie tylko nie rozstrzygnął wątpliwości w zakresie interpretacji przepisów na korzyść podatnika, ale wbrew interesowi tego ostatniego powołał się na tzw. wyroki duńskie wydane na gruncie dyrektywy Rady 2011/96/UE z 30.11.2011 r. w sprawie wspólnego systemu opodatkowania mającego zastosowanie w przypadku spółek dominujących i spółek zależnych różnych państw członkowskich , w sposób niedopuszczalny konstruując wymogi zastosowania zwolnienia wychodzące poza tekst ustawy podatkowej. Błędne motywy tego orzeczenia czynią koniecznym poświęcenie kolejnego artykułu podatkowi u źródła od przychodów osiąganych przez nierezydentów na podstawie art. 26 ust. 1 u.p.d.o.p. oraz art. 41 ust. 4 u.p.d.o.f., a samo rozstrzygnięcie będzie przedmiotem odrębnej glosy krytycznej.

Już na wstępie należy z ubolewaniem stwierdzić, że – poza nielicznymi wyjątkami – orzecznictwo sądowe nie wykreowało korzystnej dla podatników linii orzeczniczej , wypełniając przy tym ochronną rolę nadaną władzy sądowniczej w relacji do słabszej strony stosunku podatkowoprawnego, realizując trójpodział władzy i balansując pomiędzy władzą ustawodawczą, a z drugiej strony – organami podatkowymi. W ten sposób podatnicy oraz płatnicy zostają pozbawieni możliwości ochrony swoich praw.