Błaszczyk Paweł, Obowiązek lojalności wspólników i akcjonariuszy w grupach spółek

Nieodłącznym elementem postępującej globalizacji oraz integracji gospodarczej jest zjawisko koncentracji przedsiębiorców, której typowym przejawem jest tworzenie struktur holdingowych, zwanych również koncernami lub grupami spółek. Jak się podkreśla w piśmiennictwie, rozwój współczesnej gospodarki nieuchronnie prowadzi do jej koncentracji, ponieważ tylko wielcy lub połączeni przedsiębiorcy są w stanie podołać wymaganiom rynkowym, w tym – walce konkurencyjnej . Grupy spółek są coraz częstsze także w Polsce i mają charakter krajowy lub stanowią strukturę ponadnarodową. Mimo niewątpliwie znaczącej roli grup spółek w obecnym obrocie gospodarczym od strony prawnej ich działalność pozostaje w większości państw poza wyraźną regulacją ustawową, a sposób unormowania relacji w grupach jest jednym z najbardziej spornych zagadnień na tle współczesnego prawa spółek. Także w prawie polskim brakuje obecnie szczególnych przepisów dotyczących funkcjonowania grup, a „szczątkowe” regulacje w tym zakresie – jak zwłaszcza art. 7 kodeksu spółek handlowych – są przedmiotem krytyki i postulatów zmian. De lege lata stosunki w grupach spółek podlegają ogólnym instytucjom „powszechnego” prawa spółek, w tym generalnym standardom wymaganym w relacjach korporacyjnych oraz szczegółowym normom kodeksu spółek handlowych. W ramach pierwszej z tych kategorii podkreśla się przede wszystkim istotne znaczenie obowiązku lojalności wspólników i akcjonariuszy . Celowość wyodrębnienia oraz charakter prawny tego obowiązku są jednak w polskiej doktrynie wysoce sporne, a dyskusja na ten temat z pewnością nie jest zamknięta. Należałoby rozważyć, czy specyfika relacji w grupach spółek stanowi dostateczne uzasadnienie dla objęcia ich – budzącymi wątpliwości w samodzielnych podmiotach – więzami lojalnościowymi. Ponadto – czy w prawie polskim nakaz lojalnego postępowania udziałowców spółek mógłby de lege lata posłużyć jako podstawa wypracowania nieskodyfikowanej koncepcji doktrynalnej normującej relacje holdingowe na wzór niemieckich koncernów faktycznych spółek z o.o.