Kmieciak Zbigniew, O pojęciu rządów prawa

1. Będące wyznacznikiem współczesnych standardów konstytucyjnych i cywilizacyjnych pojęcie rządów prawa (Rule of Law) i określenie „państwo prawne” (Rechtsstaat, État de droit, Estado del Derecho, Stato di diritto) – uznawane za jego luźny odpowiednik lub zwrot bliskoznaczny – nie mają precyzyjnych definicji. Nawet w zachodniej, liberalnej demokracji przypisuje się im różne znaczenia, co odzwierciedla odmienność uwarunkowań kultury politycznej, które przesądziły o treści utożsamianych z nimi idei . Nie ulega wszakże wątpliwości, że jako koncepcja rządów, ukształtowana – w ogólnym zarysie – w XIX w., zobligowała panujących do ustępstw i zaakceptowania pewnych ograniczeń ich absolutnej dotąd władzy .

Przyjmuje się, że stosowanym w systemach prawa kontynentalnego wyrażeniem Rechtsstaat po raz pierwszy posłużył się niejaki Placidus (alias W. Petersen) w opublikowanym w 1798 r. w Strasburgu pamflecie zawierającym w jednym z rozdziałów krytykę – z pozycji liberalnych – państwa policyjnego ....