Wróbel Andrzej, O niektórych aspektach koncepcji praw podstawowych UE jako zasad

Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie niektórych zagadnień dotyczących koncepcji praw podstawowych Unii Europejskiej jako zasad. Potrzeba przyjęcia określonej koncepcji tej kategorii praw podstawowych, jako odrębnej strukturalnie i funkcjonalnie od kategorii praw podstawowych jako praw, wynika po części z przyczyn natury dogmatycznej, po części – teoretycznej. Prawa podstawowe UE jako zasady są bowiem konstrukcją prawa pozytywnego, do których odnoszą się przepisy Preambuły i art. 51 oraz art. 52 Karty Praw Podstawowych UE (dalej jako KPP lub Karta) . Konieczne jest zatem sformułowanie precyzyjnych kryteriów umożliwiających interpretację przepisów Karty w celu zidentyfikowania struktury analitycznej konkretnego przepisu KPP, jako zawierającego zasadę lub zawierającego prawo. Ponadto, potrzeba sformułowania koncepcji praw podstawowych jako zasad wynika z przekonania, że rozpowszechnione w teorii i filozofii prawa teorie, koncepcje i ujęcia zasad (ogólnych) prawa, tylko w pewnym zakresie lub z pewnymi zastrzeżeniami, mogą być użyteczne w wyjaśnieniu struktury i funkcji praw podstawowych jako zasad, tym bardziej iż nie istnieje jedna powszechnie akceptowana koncepcja zasad prawa ani też jeden powszechnie akceptowany katalog kryteriów, umożliwiający konsekwentne odróżnianie zasad od reguł, standardów czy praw. Przyjęcie pewnej koncepcji praw podstawowych UE jako zasad jest konieczne także z perspektywy identyfikowania rozmaitych konfliktów lub kolizji albo konkurencji praw podstawowych, zarówno w układzie wertykalnym, jak i – zwłaszcza – w układzie horyzontalnym, a także dla określenia optymalnych reguł rozstrzygania tych konfliktów, kolizji lub konkurencji. Ponadto, zidentyfikowanie danego prawa podstawowego jako zasady ma istotne znaczenie dla efektywności ochrony (sądowej) tego prawa. Zgodnie bowiem z art. 52 ust. 5 zd. 2 Karty można się na nie powoływać w sądzie jedynie w celu wykładni tych aktów i kontroli ich legalności.