Machała Wojciech, Kłopotliwa dychotomia. Głos w sprawie wyznaczenia granicy między przedmiotem prawa autorskiego a twórczością niechronioną prawnoautorsko

Określenie granic pojęciowych przedmiotu ochrony należy do najbardziej istotnych, a zarazem problematycznych zagadnień prawa autorskiego. Mimo że poświęcono mu wiele uwagi w dotychczasowym piśmiennictwie , pole do dyskusji pozostaje otwarte, a do jednoznacznych rozstrzygnięć – daleko. Być może najtrudniejszym zadaniem jest prakseologiczne odniesienie się do zasady normatywnej wyrażonej obecnie w art. 1 ust. 2¹ ustawy z 4.02.1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych , że przedmiotem ochrony prawnoautorskiej nie są idee, procedury, metody i zasady działania oraz koncepcje matematyczne, lecz jedynie sposób ich wyrażenia (określanej często angielskojęzycznym terminem idea-expression dichotomy). Obranym przeze mnie celem badawczym było ustalenie – na podstawie analizy polskiej doktryny i orzecznictwa sądowego – czy istnieją wypracowane konkretne reguły rozdzielania zakresów pojęciowych „idei” i „sposobu wyrażenia”, a w przypadku stwierdzenia ich braku (co – przyznaję – postrzegałem jako roboczą hipotezę) zaproponowanie pewnych narzędzi przybliżających rozwiązanie problemu. Ograniczenie zakresu analiz dogmatycznych do krajowego systemu prawnego (z pominięciem ustaleń prawnoporównawczych) uzasadniam potrzebą poszukiwania rozwiązań użytecznych „tu i teraz”, co będzie możliwe, jeśli zostaną one odpowiednio mocno „zakotwiczone” w konkretnej rzeczywistości jurydycznej.