Szwarc-Kuczer Monika, Harmonizacja znamion przestępstw i kar w Traktacie z Lizbony

Harmonizacja prawa karnego w Unii Europejskiej, w tym harmonizacja znamion przestępstw i kar (dalej jako harmonizacja prawa karnego materialnego) ma obecnie podstawy prawne przede wszystkim w przepisach tytułu VI Traktatu o Unii Europejskiej (dalej jako TUE) dotyczących współpracy policyjnej i sądowej w sprawach karnych (III filar UE). Z uwagi na ogólne brzmienie tych przepisów pojawiają się wątpliwości co do rzeczywistego zakresu tej harmonizacji. Jednocześnie w swoim najnowszym orzecznictwie Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich (dalej jako ETS lub Trybunał) przyznał, że harmonizacja znamion przestępstw może się odbywać również na podstawie przepisów Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską (dalej jako TWE), czyli w ramach I filara UE, jeżeli wymaga tego konieczność zapewnienia efektywności prawa wspólnotowego. W konsekwencji pojawiło się co najmniej kilka zagadnień wymagających wyjaśnienia, w tym przede wszystkim kwestia zakresu kompetencji Wspólnoty do harmonizacji znamion przestępstw (i ewentualnie kar) oraz zagadnienie podziału kompetencji między obecny I i III filar UE. W obecnym stanie prawnym rozdział kompetencji między te dwa filary współpracy w ramach Unii ma znaczenie z uwagi na różnice w kompetencjach instytucji (Komisji Europejskiej, Parlamentu Europejskiego, Rady i ETS), charakterze aktów prawa pochodnego oraz skuteczności tych aktów w krajowych porządkach prawnych. Traktat z Lizbony (dalej jako TL) wprowadza w tym zakresie istotne zmiany, które pozwalają rozstrzygnąć przynajmniej część pojawiających się obecnie wątpliwości.